Lítil Útópía í Kling og Bang – viðtal við Helenu Aðalsteinsdóttur

Lítil Útópía í Kling og Bang – viðtal við Helenu Aðalsteinsdóttur

Lítil Útópía í Kling og Bang – viðtal við Helenu Aðalsteinsdóttur

Sýningin „Fallandi trjám liggur margt á hjarta“ í Kling og Bang er fyrsta verkefni Helenu Aðalsteinsdóttur sem sýningarstjóri eftir MA nám í London. Listamenn sýningarinnar eru: Josephine van Schendel, Þórey Björk Halldórsdóttir, Bára Bjarnadóttir, Dýrfinna Benita Basalan, Tabita Rezaire, Brokat Films, Elín Margot og Tarek Lakhrissi. Björk Hrafnsdóttir hitti Helenu í Kling og Bang ræddi við hana um sýninguna.

Björk: Þú ert með BA gráðu í myndlist frá LHÍ, hvernig kviknaði áhuginn á sýningarstjórnun?

Helena: Áhugi minn kviknaði þegar ég bjó í Amsterdam þar sem ég fór í meistaranám í myndlist. Þar stofnaði ég ásamt 7 listamönnum sýningarými þar sem við settum upp samsýningar ólíkra listamanna. Það var hálfgert match-making, og ég naut þess mjög að kynna listamenn hvert fyrir öðru og búa til ný samtöl í uppsetningu út frá verkunum þeirra. Stuttu síðar flutti ég til London einmitt til að fara í nám í sýningastjórnun. Ég held að ég hafi áttað mig á að mér fyndist mest spennandi að taka þátt í að setja fram sögur annarra, þar sem mér fannst brýnni þörf á að koma þeim á framfæri þó að röddin mín hyrfi ekkert. Þessi hugsun var samt ekki ný, en ég hafði dvalið sem unglingur í Vestur- og Austur Afríku og Suðvestur-Asíu og kynnst sögum sem ég heyrði aldrei í vestrænu samfélagi. Mig langaði alltaf til að koma ólíkum sjónarhornum á framfæri en fann að það var ekki mitt hlutverk í listinni minni. Það er svo stórt og erfitt viðfangsefni og ég yfirgaf það á meðan ég var í LHÍ því ég vissi ekki hvernig ég gæti beytt rödd minni. En þetta eru viðfangsefni sem ég velti fyrir mér sem sýningarstjóri.

Helena Aðalsteinsdóttir

Sýning þín fjallar meðal annars um kynjamisrétti og rasisma, í verki Tabita Rezaire er hún í samtali við vestræna heiminn sem gerir tilraun til að biðjast fyrirgefningar á nýlenduveldi kapítalismans og hvítrar forréttindahyggju. Hvar staðsetur þú þig í þessu samtali?

Ég er að finna minn stað í þessu öllu. Eitt af hlutverkum mínum sem manneskja sem nýtur margra forréttinda er að nýta þá stöðu til þess að búa til stað fyrir samræður. Ég er ekki endilega eingöngu að reyna að búa til svið fyrir aðrar raddir heldur líka að búa til samtalið. Það er svo dýrmætt. Við getum ekki tekið okkur úr þessari samstæðu, en það er mikilvægt að staldra við og hleypa fleiri röddum inn í samtalið. Að taka inn aðrar upplifanir og fá að endurspegla hvernig við eigum að haga okkur áfram. Kannski gerist það bara náttúrlega í gegnum samtalið, eins og hvað annað, þá lærir maður og fer að lifa lífinu aðeins öðruvísi og byrjar að taka tillit til reynslu annarra. Það er kannski byrjunin.
Þetta er gott en erfitt samtal til að eiga og eflaust margir að spyrja sig eftir BLM mótmælin síðasta sumar. Það er virkilega þörf á að halda þessari umræðu áfram og við eigum langt í land með að koma á jafnrétti og koma í veg fyrir mismunun.

Tabita Rezaire, Sorry for Real_Sorrow For…, 2015.

Sýningin er byggð á útskriftarverkefninu þínu frá Central Saint Martins. Hvernig valdir þú verkin/listamennina inn á sýninguna

Ég hafði samband við listamenn sem nýta sagnagerð í verkunum sínum, og var að leitast eftir sögum um femínískar útópíur. Sýningin endurspeglar ólíkar framtíðarsýnir og þess vegna var mikilvægt að þar kæmu fram fjölbreytt sjónarhorn. Listamennirnir og hönnuðirnir sem eiga verk á sýningunni koma því frá mörgum áttum; þetta er frekar alþjóðlegur hópur en flestir eiga heima á Íslandi. Tvö af átta verkum sýningarinnar höfðu verið sýnd áður og sem ég vissi af og tók inn í sýninguna, en hin verkin voru öll sérstaklega gerð með þessa sýningu í huga. Sem sýningarstjóri var stór partur af mínu hlutverki að fara í stúdíóheimsóknir og eiga samtöl við listamennina um þróun hugmyndanna. Þar kom reynsla mín sem listamaður líka að gagni og við gátum talað um hvernig hægt væri að myndgera hugmyndirnar.

Sýningin er mikið byggð á feminískum vísindaskáldskap. Hvaðan kemur það?

Það varð eins konar vitundarvakning hjá mér þegar ég ákvað að ég vildi ekki fara út í verkefni nema að það væri skemmtilegt. Mér finnst vísindaskáldskapur rosalega skemmtilegur og fór að athuga hvernig ég gæti nýtt hann. Ég skoðaði m.a. kenningu sem heitir Space Travel (Lost in Space eftir Marleen S Barr) sem fjallar um hvernig við getum farið inn í annan heim þegar við lesum skáldsögur. Það er ótrúlegt hvernig textinn getur haft svo mikil áhrif á mann að maður hverfi inn í aðra veröld. Ég vildi athuga hvernig við gætum gert þetta í raunveruleikanum, hvernig hægt væri að skapa þessa tilfinningu svo að listamaðurinn gæti búið til einhvers konar heim eða snúið upp á einhverjar reglur…

Í London sá ég svo Tarek Lakhrissi vídeóverkið, Out of the blue, það var fyrsta sýningin sem ég sá eftir að ég flutti til London, þannig að það hefur örugglega haft áhrif og setið í mér.

Josephine van Schendel, Dendrianthropic Bodies, 2021

Hvaða vísindaskáldskaparhöfundar höfðu mest áhrif á þig?

Skáldsagan eftir Ursula Le Guin, Left Hand of Darkness, var stór partur af fræðinni sem ég notaði, mér finnst svo skemmtilegt að geta notað vísindaskáldskap og skáldskap yfirhöfuð sem fræði. Þar verð ég fyrir miklum innblæstri frá Donna Haraway, sem er prófessor emerita við deild Sögu mannsandans og deild feminískra fræða (History of Consciousness Department og Feminist Studies Department) í Háskóla Kaliforníu í Santa Cruz. Hún á það til að nýta skáldskap í akademískum rannsóknum sínum þar sem hún veltir vöngum yfir framtíðinni. Og svo auðvitað Octavia Butler, hún og Ursula hófu eiginlega þessa bylgju af feminískum vísindaskáldskap á áttunda áratugnum.

Hvernig finnst þér að vísindaskáldskapur geti haft áhrif á raunveruleikann?  

Þetta er tækifæri til að búa til útópíu. En það er erfitt að ímynda sér heim án þess að byggja hann á heiminum sem við búum í. Það er alltaf einhver kontrast, eða akkúrat öfugt við það sem við þekkjum. En í þessum útópísku heimum er frelsi til að sýna hvernig hlutirnir gætu verið öðruvísi. Eins og í Star Trek, þar sem t.d. fyrsti „interracial“ kossinn átti sér stað í sjónvarpi árið 1964. Nichelle Nichols sem lék í Star Trek starfaði síðar hjá NASA við að ráða konur og fólk úr minnihlutahópum til stofnunarinnar. Hún réði t.d. fyrstu konuna, fyrstu svörtu konuna og annan svarta karlmanninn til að verða geimfarar. Núna hljómar þetta kannski sjálfsagt, en það var það ekki á sínum tíma! Og mér finnst gaman að hugsa til þess að vísindaskáldskapur hafi haft áhrif.

Þetta er fyrsta sýningin þín eftir útskrift. Var mikil pressa á sýningunni til að endurspegla þig sem sýningarstjóra?

Það var svo frábært tækifæri að geta verið með fyrsta verkefnið mitt eftir útskrift í Kling og Bang. Mig langaði að gera allt! En svo áttaði ég mig á að sýningin verður ekki betri eftir því sem meira er á henni, að það er betra að skammta hlutina niður og leyfa skilaboðunum sem ég að vil koma á framfæri að koma skýrt fram. Að því sögðu þá er alveg ótrúlega margt í gangi og margir listamenn sem koma að sýningunni!

Kom eitthvað á óvart í ferlinu?

Það var örugglega ferlið að verkinu hennar Þóreyjar sem kom skemmtilegast á óvart. Barinn hennar, Pitstop for a dream. Ég hafði nálgast Þóreyju með að fá bjór fyrir opnunina. Við fórum svo að tala um að hún myndi gera sérstakan bjór fyrir sýninguna og svo koll af kolli og hugmyndirnar stækkuðu og stækkuðu þar til að bjórinn var orðinn að listaverki á sýningunni.

Hafði heimsfaraldurinn áhrif á sýninguna?

Hann hafði mjög mikil áhrif, sýningin átti fyrst að vera í október og var seinkað um marga mánuði. Við það fengu sýningin og verkin að stækka, það vannst meiri tími til að vinna verkin og tala um verkin. Svo kom nýtt samkomubann nokkrum dögum fyrir opnun en þá var svo skemmtilegt hvernig verk Þóreyjar hafði þróast því það er alltaf bjór í boði á sýningunni eins og það sé eilíf opnun.

Elín Margot, the end of me, the beginning of you, 2021

Þetta verk er smá icebreaker, líka, því þú þarft að fá aðstoð frá einhverjum öðrum við að dæla bjórnum og þá ertu kannski búin að opna samtal sem getur átt sér stað í gegnum sýninguna. Svo er líka skemmtilegt að fólk geti upplifað sýninguna á hægara hraða, með færra fólk í kringum sig, verkin eru mjög stór og innihalda oft langar narratívur og þá er gott að hafa tíma til að skoða þau.

Mun verkefnið þróast áfram?

Já! Í útgáfu. Planið var að gefa út bók í síðustu viku sýningarinnar, það frestaðist aðeins en hún er nánast tilbúin. Bókin er unnin á svipaðan hátt og sýningin; í henni taka þátt listamennirnir sem eiga verk á sýningunni, og fleiri listamenn og rithöfundar sem eru að vinna á svipuðu bili, milli raunveruleika og fantasíu. Bókin er meira framhald af sýningunni þannig að samtalið heldur áfram. Hún er hönnuð af Grétu Þorkelsdóttir og ég og Ástríður Jónsdóttir erum ritstjórar. Hún mun koma út í í byrjun hausts.

Hvað er frammundan?

Um þessar mundir er ég að bjóða mig fram sem formann Nýlistasafnsins. Ég er ótrúlega spennt fyrir því hlutverki og langar m.a. að halda áfram að ýta undir fjölbreytileika í sýningahaldi. Það er svo margt áhugavert að gerast og mikil gróska í myndlist á Íslandi og ég hlakka til að taka þátt í að koma fleiri sögum og sjónarhornum á framfæri.

Björk Hrafnsdóttir

Sýningin opnaði 30. mars og stendur til 9. maí 2021.


Ljósmyndari: Blair Alexander Massie

The interview is part of a collaboration between Artzine and a new MA in Curatorial Practice at the Iceland University of the Arts.

Viðtalið er hluti af samstarfsverkefni Artzine og nýrrar meistaranámsleiðar í sýningagerð við myndlistardeild Listaháskóla Íslands á vorönn 2021.

Removing the Filter: An interview with Auður Lóa Guðnadóttir

Removing the Filter: An interview with Auður Lóa Guðnadóttir

Removing the Filter: An interview with Auður Lóa Guðnadóttir

Auður Lóa’s exhibition Yes/No at the Reykjavík Art Museum reflects the diversity, chaos, and connections between the many corners of the internet. She pulls imagery from pop culture, art history, politics, and personal photographs that she finds by letting herself fall through an online rabbit hole. Curious to see these images out of context, Auður Lóa removes her subjects from the screen into the 3-dimensional world of papier-mâché sculpture. Her exhibition aims to draw new relations, mixing the variety of images one can come across on the world wide web in a single day. In this interview, I caught up with Auður Lóa to discuss this latest exhibition.

Amanda: Starting from the beginning…how did you get your start in artmaking? Do you have any early memories that led you to where you are now?

Auður Lóa: I have been making art since I was really small. I know that it sounds super cheesy, but I think I always wanted to become an artist. I was an introverted kid that just liked drawing. And then I became an artist. It is not a particularly interesting story, but I think it was an obvious choice for me.

Your subjects range from pop culture imagery to references to fine art, is there a connecting theme behind your choices? Where do you find your inspiration?

The imagery is sourced from the internet and books, so all of the images have happened in real life. Many of them are from history, art history, and pop culture. Some of them are actual characters from paintings and some of them are the artworks themselves. Others are just things that exist in the world. For this exhibition, I decided to embrace the chaos and use whichever images sparked my interest. There is a little web of ideas within them. So many of them touch on social justice subjects like feminism and colonialism, but also internet culture, how information travels, and how we make and perceive art. I usually make exhibitions that are narrowed down to one subject. But this time I was interested in branching out and mixing everything together. I was interested to see what would come out of that process. I just wanted to make as many sculptures as humanly possible.

Let’s talk material choices. What drew you toward working with paper-mâché? At first glance, it is easy to assume these are clay figurines, is this your goal?

I initially started working with paper-mâché because it’s really cheap. A lot of the time I have a bad conscience towards working with materials I buy from the store like plaster or clay. I find it hard as an artist to produce new things into this world–especially when the things are just there to just hang around or be kept in storage. I started working with paper-mâché because it took the pressure away from every single item. I wasn’t spending a whole lot of money on each piece and if I was fed up with it, I could just throw it away without thinking about it too much. It is a better environment to create when you have low stakes, to begin with. Because if you buy a shitload of clay you have this pressure of like “yeah, I better do something really nice with this nice clay and special paint and stuff.”

Also, paper-mâché does not constrain me to a specific size and I can work however large or small I want. It is a very hardy material and is nice to work with. I like the feel of it and I like the effect. It is very lumpy and hard to control so the material starts to become present in the work. I get that it looks like clay, but I don’t mind that so much. I draw inspiration from ceramic figurines so the associations to glazed ceramic sculptures is welcome. I would like it to be paper-mâché though, that is my bottom line.

These days, it seems like the mainstream internet aims for flawless, photoshopped images. Your work begins to reject this aesthetic, but at the same time, the final layer of your sculpture is a smooth, shiny coat of glaze–which fits within the ideals of perfection. Is this something that you were thinking about?

No, I don’t think that is very present in my practice. What I like to do with these images from the internet is to take them out of the computer screen. My main focus is what happens when you take these images that are on your computer, or your phone, and make them physical. You experience all your day-to-day imagery on the same screen. So you have the same filter when you read the news, do your social media, watch funny cat videos or porn–if you like that. What I’m interested in is taking all of these images and putting them on the same, equal platform.

The D-hall exhibition series was established for up-and-coming Icelandic artists to hold their first solo exhibition in a public museum. How did you prepare for this exhibition? Did you approach this exhibition differently than your previous ones in artist-run spaces?

Well, for starters it is a great opportunity and a great platform so I was really excited about this big opportunity. This is the biggest exhibition space I’ve had to myself so far. I was really interested and also a bit frightened of that. It’s different working in an established museum because there is staff working at the museum and with you. I was working with a curator and technical assistants. So that is nice and you feel really taken care of. But I also have a real soft spot for the artist-run spaces in Reykjavík. They have a lot to offer in a different way.

Are there any specific pieces in this that have a particularly interesting story? If you can’t decide, tell me about your current favorite.

I have so many favorites! The possum with the babies on her back is one of my favorites. And the big swan vase. And the portrait of Diana Spencer…

I did make some pieces that were from family photographs. My mom and dad are both in the show. And I made my little sister. I used a photograph from an old family photograph when she was just a baby. When we were little, we lived in a former British colony called Malawi in Central Africa. I made some sculptures that pertain to Malawi’s history, and I made a sculpture of my sister where she is being babysat by Janet, a woman who worked in our house. I felt that was an interesting sculpture to make and have this opportunity to have the global phenomenon of colonialism and racism and big subjects, but also staying within a light mood.

I secretly snuck in some sculptures that are really violent, and reference bad parts of history. I have not gotten a lot of comments on it, which is interesting because Icelandic people are not thinking about a lot of this stuff. You can easily go through this exhibition just looking at the cats, so I am guessing that is what most people do. Maybe the political sculptures are a little too hidden, but they are there if somebody wants to delve into them.

Personally, I believe it’s important that they are there. I think the way that you integrate these political sculptures into the show is reflective of how we encounter this kind of information in our lives. Maybe we’re not actively seeking out news about racism, or sexism, or feminism, but it’s there and it’s on the internet. I find it more relatable in that you advertise it as “this is a show about life” instead of “this is an important show about political issues”

Yeah and I also had to think long and hard about my place in talking about these subjects, as a participant in this society. It is important to take a stance or try to talk about this stuff without doing it in a way where people are not receptive to it. Or doing it in a “white savior” way. It is complicated, and I had to think long and hard about how these images should be portrayed and how they should be put in between.

I want to emphasize that I did not want to present the political sculptures in a way that seemed like I was making fun of them, even though they are mixed with humorous imagery. I wanted to do it in a respectful way.

In conclusion, what’s next for you? What are you thinking about these days?

Well, this exhibition was actually postponed twice. It was supposed to be last winter, now it opened in March. I just got all those sculptures out of the studio. The funny thing is I am opening a show at the Leysingar festival in Kompan Alþýðuhúsið at the end of May, so I just went straight into finishing up the works for that show. And then in the summer, I’ll be exhibiting with Staðir in the Westfjords. After that, think I will take a bit of a summer holiday…

Amanda Poorvu


Auður Lóa graduated from the fine arts department of The Iceland Academy of the Arts in 2015. Since then she has worked independently, and in the company of other artists; she has been involved in group exhibitions such as Á Ferð in Harbinger project space, Still life in The Reykjavík Art Museum, and 109 Cats in Sweaters in Ekkisens artspace. In November of 2017 she curated and presented her own work in the exhibition Diana Forever which was held in three locations in Reykjavík, and for which she received the motivational award of the Icelandic Visual Arts Council in 2018.

The show Yes/No takes place at the Reykjavík Art Museum as part of the D-hall exhibition series from 18.03.2021 to 09.05.2021.
Artist website: www.audurloa.com


Photo Credits: Portret of Auður Lóa: Ólöf Kristín Helgadóttir. Photos from exhibition: Artzine

The interview is part of a collaboration between Artzine and a new MA in Curatorial Practice at the Iceland University of the Arts.

Viðtalið er hluti af samstarfsverkefni Artzine og nýrrar meistaranámsleiðar í sýningagerð við myndlistardeild Listaháskóla Íslands á vorönn 2021.

UA-76827897-1

Pin It on Pinterest