Iceland’s New Neighbors At The Venice Biennale

Iceland’s New Neighbors At The Venice Biennale

by | Þriðjudagur.12.2022 | artzine in english, Viðtöl

Iceland’s New Neighbors At The Venice Biennale

For the first time since Iceland’s involvement in La Biennale di Venezia (or the Venice Biennale), the Icelandic Pavillion is located in the Arsenale: one of the fair’s main exhibition spaces. This move is significant for the pavilion, which was first located in the Finnish pavilion from 1984-2005, and has since been independently placed around the city of Venice. Not only will this new location increase viewership by an estimated 20 times more than recent years, but it quite literally places the pavilion in dialogue with the main curated exhibition and its neighboring pavilions.

Now that Iceland finds its new home in the Arsenale, I (Amanda Poorvu) had a conversation with fellow Icelandic intern Hrafnkell Tumi Georgsson and the next-door Latvian and Maltese Pavillions to get to know our new surroundings and gain some insight into their exhibitions. I spoke to interns Agnese Trušele and Eva Hamudajeva from the Latvian Pavillion, and Lisa Hirth and Nicole Borg from the Maltese Pavillion.

Latvia:

Photographer: Aleksejs Beļeckis © Courtesy: Skuja Braden (Ingūna Skuja and Melissa D. Braden) ©

How long has your country held a pavilion in the Arsenale?
Agnese: Latvia has had its own national pavilion since 1999, but in 2013 it started exhibiting permanently in the Arsenale. It started in a smaller space and in 2015 moved to this space.

Who is exhibiting this year? And who curated it?
Eva: The artists of Selling Water By The River are a female couple/duo SkujaBraden, commissioned by Solvita Krese and curated by Solvita Krese and Andra Silapētere.

How did this exhibition come about?
Agnese: There is a competition where the ministry of culture chooses the winners, and then someone else organizes it. In this case, it is organized by the Latvian Centre for Contemporary Art, which also organized it in the 56th edition of the Biennale.
Eva: The exhibition is a multilayered installation that maps the mental, physical, and spiritual areas within the artists’ home. In the exhibition, home is echoed by images in porcelain, a material that Skuja Braden has mastered superbly. Their porcelain comes to life in everyday objects, fountains, bendy hoses, male and female physiques, and nature.

The Biennale is one of the largest art exhibitions in the world, and there is so much to see. In three words, how would you describe the exhibition to entice a visitor to stop by?
Eva: Perspective, Humanity, Dream.
Agnese: Humorous, Human, Mainīgs (a Latvian word that means “everything changes,” you can use this word to talk about the weather, for example)

What are some of the themes in the exhibition that you feel are relevant to the world today?
Agnese: Feminism, Sexism, Patriarchy, and political issues in the world…in some ways, the spiritual and physical symbiosis of bodies, because of the altar and the vanity room. I feel like the main focus of the pavilion is the bed: people tend to want to know what goes on in the bedroom. The bedroom is also an important space because you are born in it, you rest in it, you are sick in it, you create life in it, and you even die in it. The title Selling Water By The River is a book by a Zen Buddhist about how we don’t need to sell or buy something that is already there.
Eva: “White man” power.

If you had to pick a (second) favorite pavilion in the Arsenale besides your own, which pavilion would you pick?
Eva: The main exhibition, specifically the Ruth Asawa, Jes Fan, Marguerite Humeau, Tetsumi Kudo artworks.
Agnese: I think Mexico is interesting, because of the background of how people donated money. The concept is interesting.

Malta:

Photographer: Agostino Osio

How long has your country held a pavilion in the Arsenale?
Amanda: Through my research, I found that Malta has had a long absence from the Biennale, only participating in several group exhibitions in 1958 and 1999. Its pavilion wasn’t included until 2017, making this the third pavilion it’s held.

Who is exhibiting this year? And who curated it?
Lisa: Arcangelo Sassolino from Italy, and Brian Schembri and Giuseppe Schembri Bonaci from Malta are the artists of Diplomazija Astuta, and the two curators are Keith Sciberras from Malta and Jeffrey Uslip from the U.S.

How did this exhibition come about?
Lisa: The artwork started before the biennale, around 3 years ago. Arcangelo had the idea for a single drop of fire, and he brought the idea to the curators. Originally, they wanted to put this single drop of steel under the painting, The Beheading of Saint John by Caravaggio in Malta. Logistically it didn’t work out, but they realized that the room of the Arsenale was a similar size to the oratory so they decided to take the aura of the painting and transpose it from Malta to here, in a contemporary art space.

The Biennale is one of the largest art exhibitions in the world, and there is so much to see. In three words, how would you describe the exhibition to entice a visitor to stop by?
Nicole: Captivating, Unpredictable, Encourages cultural Relativism.
Lisa: Tenebrous, Show-stopping, Mysterious

What are some of the themes in the exhibition that you feel are relevant to the world today?
Lisa: It is based on recent political events in Malta because the title means “cunning diplomacy.” There was a case a few years ago where a well-known journalist got murdered, and a lot of corruption is coming to light. The main theme of the artwork is injustice and how if we don’t put an end to cunning diplomacy, the cycle of injustice will continue. This is what Malta is currently facing now.
Nicole: The repetition of injustice, particularly to Malta, and the theme of political injustice relative to Malta in recent years can be applied to a variety of cultural contexts. However, for Malta, it’s interesting to observe the theme of patriotism towards Caravaggio and Maltese art, as well as how patriotism is sometimes used as a rejection of the significance of Caravaggio’s role in Maltese art throughout history

If you had to pick a (second) favorite pavilion in the Arsenale besides your own, which pavilion would you pick?
Nicole: Mexico
Lisa: The Latvian one, because it’s very chaotic but controlled, and it is very pleasing to look at. I like that it makes people uncomfortable.

Iceland:

Sigurður Guðjónsson, Installation view: Perpetual Motion, Icelandic Pavilion, 59th International Art Exhibition -– La Biennale di Venezia, 2022, Courtesy of the artist and BERG Contemporary, Photo: Ugo Carmeni

How long has your country held a pavilion in the Arsenale?
Hrafnkell: This is the first year that Iceland has been in Arsenale.

Who is exhibiting this year? And who curated it?
Amanda: The Iceland Pavillion features the work Perpetual Motion by Sigurður Guðjónsson, curated by Mónica Bello, Curator & Head of Arts at CERN (the European Organization for Nuclear Research in Geneva)

How did this exhibition come about?
Hrafnkell: It was announced in 2019 that Sigurður would be this year’s artist for Iceland. He was chosen by a committee that picked him out of a group of artists that were nominated for the show.

The Biennale is one of the largest art exhibitions in the world, and there is so much to see. In three words, how would you describe the exhibition to entice a visitor to stop by?
Amanda: Expansive, Meditative, Anachronistic
Hrafnkell: Dark hypnotic rumble!

What are some of the themes in the exhibition that you feel are relevant to the world today?
Hrafnkell: I think at first glance I thought it was very different from the works you see in Arsenale before you come to the Icelandic Pavilion. You arrive here shortly after going through the Milk of Dreams exhibition, that is full of surreal and personal works. This work feels more distant, you are looking at metallic dust moving. For me, it felt very scientific and straightforward but then it pulls you in and a lot of questions arise about what you are actually seeing. It feels at the same time very simple but also like there is a lot of manipulation going on, but I can never really put my finger on exactly what, maybe there is none. It made me appreciate this detailed way of observing and think about how we observe – which patterns we see and which patterns we project onto what we see.
Amanda: Although it is not required for the national pavilions at the Venice Biennale to relate thematically to the main exhibition, Sigurður Guðjónsson’s work, Perpetual Motion, in the Icelandic pavilion does share a common theme with The Milk of Dreams, curated by Cecilia Alemani. In her own words, Alemani describes the focus of the exhibition and its relevance as, “the representation of bodies and their metamorphoses; the relationship between individuals and technologies; and the connection between bodies and the Earth.” It is this relationship that we have with technology that not only grounds Perpetual Motion but remains a driving force in Sigurður’s practice as a whole.

If you had to pick a (second) favorite pavilion in the Arsenale besides your own, which pavilion would you pick?
Hrafnkell: I really like the Malta one, they are also next door so I go there a lot. Italia is also one of my favourites.
Amanda: The Dutch pavilion.

Overall, it was an exciting first year at the Arsenale and we are delighted to be placed next to such interesting and inspiring neighbors in the space. Thank you to all the participating interns who spoke with me. On to the next Biennale!

Amanda Poorvu

Til viðtals: Brynjar Helgason um Hallstein Sigurðsson

Til viðtals: Brynjar Helgason um Hallstein Sigurðsson

by | Mánudagur.10.2022 | Innsent efni, Viðtöl

Til viðtals: Brynjar Helgason um Hallstein Sigurðsson

Eiríkur Þorvaldson tók Brynjar Helgason tali um sýningu sem opnaði á dögunum á verkum Hallsteins Sigurðssonar og stendur yfir fram í desember. Brynjar er sýningarstjóri sýningarinnar og rekur ásamt Edytu Gabryszewska kaffihús og myndlistarými Café Pysju í Grafarvogi, við Fjallkonuveg í verslunarkjarna sem heitir Foldatorg. Hallsteinn á að baki áhugaverðan feril sem að fæstir kunna ítarleg skil á – þó að flestir kannist nú eflaust við verkin hans í Gufunesinu. Svæðið hafði hann sem sína vinnustofu, utandyra, um rúmlega tveggja áratuga skeið. Á sama tíma vann hann að gerð eilítið smærri verka sem að fara vel innandyra eins og þau sem gefur að líta í galleríinu að þessu sinni. Þá kom út blað; ‘Í Hallsteins Nafni’ og allt er þetta víst – blaðið og sýningin – hlutar af margþættu verkefni sem er mótun.

EÞ: ‘Vísir að yfirliti á (6-7 áratuga) ferli listamannsins’… Auk þess að endurspegla nákvæmlega formlegt inntak sýningarinnar (eitt verk frá hverjum áratug) og ýja að næsta skrefi, þ.e. yfirgripsmeiri yfirlitssýningu? – sem þess til gerð stofnun gæti tekið að sér. Þá hefur þessi titill ópersónulegann blæ eins og t.a.m. bókin hans Joyce ‘Portrait of an artist as a young man’…

BH: Jú það er náttúrlega höfuðeinkenni svona andans manna að geta fjarlægst sig sjálfa og titillinn er í samræmi við það. Á bíltúrum okkar um svæði sem geyma verk þessa listamanns hefur hann bent mér á og spurt; ,,og hver skildi nú hafa gert þetta?’’,,…er það sami höfundurinn?’’ – það leynir sér ekki undrunin á honum. Og það er vert að spyrja í fúlustu alvöru: Er þetta allt eftir þann sama? Eða ef við orðum þetta öðruvísi; hvað sjálf eða hugvera framkvæmir svona frábrugðna hluti? Það var þá sem fæddist þessi hugmynd um Hallstein sem virtúós. Ég var lengst af ekki meðvitaður um þetta nafn, en við ákváðum að yfirheiti verkefnisins yrði; ‘Í Hallsteins nafni’ sem Café Pysja hefur haft frumkvæði að, með sýningunni (‘Vísir að yfirliti…’) í galleríinu, blaðaútgáfunni og öðru í framhaldinu. Ég upplifði það sem visst afrek og ég hef spurt aðra mér vitrari sem að hafa staðfest þetta að Hallsteinn sé ekki ‘nafn’ í ‘íslensku listasenunni’. Hann á talsvert tímaritasafn, sem kemur frá föður hans, og það varð okkur innblástur að hönnun og innihaldi blaðsins. Þannig að þetta er ‘retrospektíft’ en líka svona vangavelta um hvað geti falist í því. Og ég held að þetta sé líka í grunninn póst-módernískt móment – þessi sýning á svo sannarlega há-módernískum ‘myndhöggvara’. Þ.e. þegar listamaður af þeim gamla skóla er markvisst plöggaður inn í margslunginn vef tilvísana og ólíkra merkingarheima. Ég held að við þurfum á svona tímaskekkjum, eða tímaleysum réttara sagt, að halda og Hallsteinn hefur sjálfur leynt og ljóst verið meðvitaður um þetta.

EÞ: Afrek? – nafnleysi.

BH: Já ef þú tekur t.a.m. frægastann listamann sinnar kynslóðar eins og Sigurð Guðmundsson, þá kemur hann fram í viðtölum og skrifar bækur um sig og sínar ’tilfinningar’ – þetta er náttúrulega voða mikil hughyggja, sem að fjölmiðlarnir eru sólgnir í (þ.e. ‘hugarfar’ sbr. skoðanir einstaklinga). Hjá Hallsteini (sem er ekki ‘nafn’ vel á minnst) þá snýst þetta ekkert um hann – það eru verkin hans sem hafa verið þarna frá því ég man eftir mér og það án þess að þeim fylgdi einhver sérstakur merkimiði. Þetta eru listaverk – allt og sumt.

EÞ: Ástríðuþungi (la forza) svo ég vitni nú í texta úr ‘dagblaðinu’ sem Ólafur Gísla hefur þýtt eftir ítalskan sálgreinanda; Massimo Recalcati – hefur það ekki allt með hughyggjandi hugveru að gera?

BH: Nei, það er nafnið á hugveru í sambandi við atburð sem að viðkomandi kemst í snertingu við þannig að um sé að ræða hugveru þaðan af – verkfæri einhvers sannleika. Hallstein getum við nefnt móderníska hugveru eða ‘járnsmiðstetur’, ástríðuþrungnar athafnir hvers eru grundvallaðir í einhverju handan hans persónu eða sjálfi.

EÞ: En eins og sönnum listamanni sæmir næmur fyrir því táknræna og það þá sér í lagi á við um hans eigið nafn. Það er og annar álitinn risi á tuttugustu öldinni í íslensku listalífi með keimlíkt nafn sem Hallsteinn hefur fengið að láni titilinn frá: ‘Steinbarn’.

BH: Jú Steinbarnið virðist geta hafa komið frá Laxnesi en hjá honum var það í afar neikvæðri merkingu og tengdist hans tilvistarkreppu gagnvart pólitískri sannfæringu. Þetta verk Hallsteins aftur á móti skopskynið uppmálað og Hallsteinn hefur hugsað með sér: JÁ! – Við höfum aftur hugsað fyrir því á þessari sýningu að tefla fram tveimur steinbörnum; einu svörtu og hinu hvítu. Kannski til að sýna fram á margföldunaráhrif hinnar listrænu athafnar.

EÞ: Hvaða önnur verk eru á sýningunni?

BH: Ef að Steinbarnið hefur þótt þunglamalegt (sem er algjör vitleysa þar sem að það er mjög flottur hrynjandi í þessu verki – í sem kalla mætti; nýkubbastíl) þá eru þarna svifverk – tvö. Eitt leikandi létt, gult á lit frá um miðbiki ferilsins og annað frá seinasta áratug sem er hádramatískt verk af eins og splúndrandi hnetti með sínum mælieiningum, lengdar- og breiddarbaugum. Svo er þarna sívalningslaga verk fyrir miðju rýmisins – það gæti sómað sér vel meðal Brancusi og Duchamp, en líka í öðrum vísindaskáldskap. Þá er eiginlegt altaristöfluverk fyrir veraldlega kirkjur okkar tíma, þ.e. lífvísindastofnanir. Eða eru það ekki líka fagurfræðileg sjónarmið sem að koma til með að ráða því hvaða genum er splæst saman á næstu árum og áratugum? Að lokum skal upphafið skoða: ‘Maður og kona’ frá 68’ – hvaða túlkun sem maður vill leggja í þá góðu mynd.

EÞ: Þá eru upptaldir 6 áratugir. Hvað með þann 7unda?

BH: Sá 7undi er rétt að byrja og hann snýr að ekki ýkja gömlu verki reyndar; ‘Traktornum’ – sem er einn af nokkrum slíkum, og svo eru líka ‘Plógar’. Þetta verk hefur sjálfsævisögulega vídd (Hallsteinn var í sveit á þessum tækjum í Borgarfirðinum) en snýr líka að sögu Íslands og þeirri iðnbyltingu sem að varð í búskap landsmanna, en felur ennfremur í sér ákveðna abstraksjón eða ‘renderingu’. Þetta hugtak er þekkt úr hinum stafræna geira – þeirra sem teikna þrívíddarmódel eða vinna með hljóð og myndvinnslu. Með þessu móti, þ.e. að gera stafræna útgáfu af verkinu, sem getur ferðast í gegnum hin ólíklegustu umhverfi og um leið að ‘auð-kenna’ (tokenize) það, þá hrindum við af stað nýrri ‘byltingu’ með efni á vefnum sem er hægt að nálgast hvar sem er.

EÞ: Þú ert að tala um NFT, eiga verkin hans Hallsteins heima þar?

BH: Já, verkin hans eru ekki endilega bundin við ákveðinn stað, þó þeim hafi vissulega verið fundin ágætis staðsetning mörgum hverjum. Það er þessi staðleysa og sömuleiðis efnisleysa sem að hinn stafræni miðill bíður uppá. NFT snýst um að geta verðlaunað höfundinn fyrir sitt ‘efni’ en er ekki án ókosta eins og varðandi þann ‘námugröft’ sem býr að baki þessu kerfi. Að geta safnað í sína ‘portfolio’ listaverkum sem eru óhlutbundin rétt eins og fyrir þann sem á hlutabréf – sem að baki búa mis áþreyfanleg verðmæti.

EÞ: Talandi um steypu… Hallsteinn hefur unnið í steypu og ýmis önnur efni?

BH: Já það koma inn í hans praktík mjög skýr hagkvæmnissjónarmið – hann hefur t.a.m. ekki unnið í brons, marmara eða svoleiðis. Állinn hefur reynst honum góður og með þeim efnivið hefur hann náð að skala upp verkin sín til mikilla muna. Það hefur þýðingu að lesa í hans orð úr blaðaviðtali frá því snemma á ferlinum þegar hann segist ekki vera merkilegur suðumaður. Þ.e.a.s. hann er ekki fagmaður heldur ‘ævintýra’maður… Hann er að prufa sig áfram með tæknina og þann ‘orðaforða’ sem að þetta veitir honum. Þessar fáeinu aðferðir, steypan eða mótun og mótagerð, og svo suðan, stál og ál – hefur reynst honum drjúg uppspretta allan hans feril.

EÞ: En nú á að varpa honum inn í nýja tíma?

BH: Já það sér fyrir endan á hans jarðvist en gjafir hans halda áfram að gefa (af) sér. Eins og þessir einföldu ‘Traktorar’ að ekki sé nú minnst á hin ólíku farartæki (kosmísku – mundi kannski einhver kalla þau) sem að Hallsteinn hefur mótað. Þetta er mögulega það sem ég átti við með að kalla Hallstein ‘súrrealista’ – ekki síður en t.a.m. vin hans Jón Gunnar – hann er fær um að virkja ímyndunaraflið, svo sannarlega.

Já og við erum líka með afsteypurnar hans, þannig að fyrir áhugasama t.d. í jólapakkann – endilega kíkið á okkur!

Sýningin opnaði 17. september og stendur til 4. desember.

Café Pysja er í Grafarvogi, við Fjallkonuveg í verslunarkjarnanum Foldatorg og er opin fimntudag til sunnudags frá 14-18

Ljósmyndir birtar með leyfi sýningarstjóra.
upplýsingar um listamanninn: www.bit.is/hallsteinn/
Café Pysja er á Facebook og Instagram

Eltir eigin tilfinningu og leyfir ferlinu að leiða sig áfram: viðtal við Elínu Hansdóttur

Eltir eigin tilfinningu og leyfir ferlinu að leiða sig áfram: viðtal við Elínu Hansdóttur

by | Sunnudagur.10.2022 | Innsent efni, Viðtöl

Eltir eigin tilfinningu og leyfir ferlinu að leiða sig áfram: viðtal við Elínu Hansdóttur

Elín Hansdóttir hefur fengið töluverða umfjöllun síðastliðna mánuði, annars vegar út af verkinu Himinglæva (e. Aeolian Harp) fyrir utan Hörpuna og fyrir sýningu sína Eigenzeit í Künstlerhaus Bethanien í Berlín. Himinglæva er viðamikill skúlptúr úr ryðfríu stáli, einskonar vindharpa sem framkallar hljóma þegar rok blæs í gegn. Eigenzeit er völundar-rými þakið örþunnum slæðum, efni þeirra er gegnsætt og marglit mynstrið dregur innblástur af ólæsilegu mynstri (e. Guilloche patterns). En slík mynstur er að finna til dæmis á peningum, vegabréfum og ýmsum skjölum, til að koma í veg fyrir falsanir. Annað verkið leikur á tóneyra gesta meðan hitt leikur sér að sjónarhorni þeirra. Elín hefur ekki einskorðað sig við ákveðinn miðil innan listsköpun sinnar, hún virðist draga innblástur allstaðar að og þess vegna er sérstaklega áhugavert að kafa í sköpunar- og vinnuferli hennar.

Eyja: þú nefndir í eldra viðtali að þú öðlist stundum ekki fullum skilningi á eigin verkum fyrr en nokkrum árum seinna, getur þú nefnt dæmi um verk sem þér finnst þú hafa betri skilning á núna?

Elín: Einmitt já, mín upplifun er sú að skynjun manns á eigin verkum verði ekki skýr fyrr en að minnsta kosti fimm árum seinna. Það getur verið svolítið snúið þegar þú ert að vinna verkið því eina haldreipið sem að maður hefur er þá að treysta ferlinu og stundum ganga hlutirnir upp og stundum ekki, þetta er ákveðinn vinnu-prósess sem er áhættusamur. En þessi áhætta er líka forsenda fyrir því að halda vinnunni spennandi fyrir mig. Þannig að ég verð bara að taka því þegar hlutir ganga ekki upp.“ (segir Elín og hlær) En þau verk sem sem ég er ánægðust með eru þau þar sem það opnast á túlkunarmöguleika þeirra með tímanum. Þá veit ég að það hafi eitthvað gott verið í gangi. Til dæmis þykir mér rosalega vænt um fyrsta stóra eða umfangsmikla verkið sem ég gerði á Ísafirði á listahátíð árið 2005, Long Place.

Það var eins og ég hefði látið draum rætast með því að byggja þetta monster sem þetta verk var. Verkið tók mig, ásamt teymi sem ég setti saman, 6 vikur að byggja. Á þeim tíma sem ég var að byggja verkið, þá vissi ég ekki nákvæmlega hvað það væri sem ég var að byggja. Ég var einfaldlega forvitin og það var þessi forvitni sem knúði okkur áfram. Það var smá eins og við værum að elta verkið, við unnum bara og byggðum og byggðum þar til verkið öðlaðist á einhvern hátt sitt eigið sjálf. Það er þessi sjálfstæða orka sem lætur mér þykja vænt um verkið. Með því að sleppa tökunum á því að plana frá upphafi hvaða áhrif verkið eigi að hafa, gef ég rými fyrir sjálfstæðri framvindu verksins. Mér finnst það mjög spennandi, þegar maður tekur sénsinn, eltir eigin tilfinningu og leyfir ferlinu að leiða sig áfram. Ég held að það hafi heppnast vel í þessu verki. 

Ég meina, þetta var fáránleg hugmynd – að byggja eitthvað svona rosalega stórt – og á þeim tíma var þetta líka mjög dýrt. Ég hafði selt litla íbúð á þeim tíma og ég eyddi ágóðanum af því í þetta verk (segir Elín hlæjandi) og þetta hljómar svo fáránlega í dag að gera þetta – en ég sá svo sannarlega ekki eftir því, þetta var algjört ævintýri og forréttindi að hafa getað gert þetta.

Long Place er greinilega verk sem situr enn með Elínu og setti mark á hvernig hún starfar sem listakona í dag, en Elín ásamt Anne Kockelkorn og Björn Quiring gaf út sjálftitlað bókverk um Long Place í fyrra og Elín fjallar einnig um verkið í nýlegu viðtali sem var tekið við hana í Berlín. Eyja: Mig langaði út frá þessu að skjóta inn spurningu um konsepti og listsköpun. Hvenær kemur konseptið inn í sköpunarferlið þitt og hversu stóran part spilar það í verkinu sjálfu?

Elín: Þetta er mjög góð spurning, því ég man eftir því þegar ég var í námi að þá er maður þjálfaður á þann hátt að leggja mjög mikið upp úr því að vera með einhverskonar concept. Líklegast af því það er svo mikið lærdómsferli í því að hugsa í konsepti – því maður þjálfar upp gagnrýna hugsun á því að leggja upp með að skapa ákveðna hugmyndafræði í kringum verkið.

En ef ég lít til baka, því nú eru 20 ár síðan ég kláraði nám, þá fór af stað algjör andstæða þess eftir ég fór að vinna sjálfstætt – þá varð einhver svona af koncept-afvæðing hjá mér. (við hlæjum báðar) Þar sem að ég áttaði mig á því að ég væri hamingjusamari þegar ég gæfi mér meira frelsi í hugsun og leyfði innsæinu að ráða meiri ríkjum. En þessi hugmynd, að fólk vildi ekki tala um vinnuna sína og gæti ekki rökstutt listina sem það var að gera, var eitthvað sem ég fyrirleit og fannst alveg fáránlegt þegar ég var í námi. En svo með aldrinum þá er eins og ég hafi vísvitandi farið að gefa skít í þessa áherslu á konsept, sem ég hélt að væri heilagur sannleikur. Og það var rosalega frelsandi.

Þetta gæti einnig verið kynslóðabundið. Því þegar ég er að klára nám þá er vægi sýningarstjóra að verða rosalega mikið og það voru að koma fram stjörnu sýningarstjórar sem að voru að móta ákveðin konsept. Þetta varð til þess að sýningarstjórar voru að hafa samband við listamenn með eitthvað ákveðið konsept í huga fyrir stóra samsýningu og í rauninni var maður beðin um að vinna verk út frá conceptum sýningarstjóranna. Ég fann það mjög sterkt, eftir einhver nokkur ár af því að vinna svona, hvað mér fannst það heftandi – að vera boðið að vinna innan ákveðins fyrirframgefins ramma sem að var ekki sprottinn frá mér. En þetta er svolítið snúið því auðvita vill maður taka þátt í sýningum en það er fín lína að hlusta á hugmyndir konsept sýninga án þess að leyfa þeim gjörsamlega að stýra öllu ferlinu. En nú lít ég svo á að það er verkefni sýningarstjórans að láta verkin passa inn í þeirra konsept – en ekki öfugt. 

í gömlu viðtali þá talar þú um að leggja áherslu á að skapa rými og upplifun frekar en sögu. Fyrst þú notar ekki framvindu sem leiðarljós er eitthvað annað sem þú notar fyrir beinagrind eða drifkraft fyrir eigin verk?

Elín: Já… það hefur alltaf verið mikið áhugamál hjá mér að skoða hvernig við sem mannverur skynjum umhverfi okkar á annan hátt heldur en með hausnum. Mér leiðist myndlist sem er þannig að maður þarf að lesa ritgerð sem fylgir sýningunni til þess að fá aðgang að verkinu. Ég er meira hrifin af verkum þar sem ég veit lítið, nánar tiltekið þegar að myndlist hefur þau áhrif að hún tali beint til annarra skynfæra heldur en einhvers hugvits. Mér líður eins og það sé á 20 öld búið að byggja upp hýrarkíu, hýrarkíu skynfæra, þar sem ofuráhersla hefur verið lögð á sjónina frekar en snertingu eða hljóð eða síkólógísk rými. Ég hef alltaf haft áhuga á þessum beinu áhrifum, sem eru meira síkólógísk heldur en föst í konsepti eða texta.

Síminn hringir og Elín spyr hvort hún megi svara, mamma hennar sé að hringja. Þær mæðgur spjalla um verkefnin sem þær eru með fyrir hendi og skiptast á áliti, þær velta fyrir sér ólíkum nálgunum og möguleikum. Það er mikið hlegið og að símtalinu loknu spyr blaðamaður hvort það séu ákveðnar manneskjur sem hún leitar gjarnan til fyrir álit á eigin verkum?

Elín: Minn nánasti fjölskyldu og vinahringur, eru mín stoð og stytta. Ég treysti öllum mjög vel og við höfum það að venju að viðra hugmyndir okkar á milli. Því það er oft einmitt í gegnum samræður sem ég leysi úr sköpunar-flækjunum. Sérstaklega fyrir mig, sem vinn mikið ein, nema þegar ég er að setja upp verkefni, þá líða stundum nokkrir dagar án þess að ég noti raddböndin (við hlæjum báðar). Þá finn ég sérstaklega hvað það er gott að fá sjónarhorn þeirra sem maður treystir. Það er ómetanlegt, þótt að manneskjan sé með aðra skoðun þá styrkist samt manns eigin í gegnum samtal. Það er eins og samræðan leiði mann alltaf að „réttri“ ákvörðun – eins fáránlegt og það hugtak hljómar í þessum bransa.

Þegar viðtalið heldur áfram ræðum við um hvernig það er að vera kona í listheiminum, veltum fyrir okkur hvort eitthvað hafi breyst. Í uppeldi Elínar var lögð áhersla á að hún gæti gert allt og að kyn kæmi málinu ekki við. Hún rifjar svo upp skellinn að uppgötva að raunveruleikinn samræmdist ekki því uppeldi sem hún hlaut. Þar nefnir hún meðal annars mun á verðlagi verka eftir “stóru meistarana” og kyni þeirra. Elín talar út frá eigin reynslu þess að verða mamma og listakona, hún talar um það sem ákveðið spark í rassinn og að hún hafi orðið afkastameiri í kjölfarið. 

Elín:  Að vera mamma og listakona er alveg frábært og afsannar þá klisju sem ungum konum í myndlist hefur verið sagt, kannski ekki á Íslandi en til dæmis hérna í Þýskalandi þar sem ég fór í mastersnám, að ef konur eignuðust börn að þá gætu þær ekki átt starfsferil. Það var mjög ógnvekjandi umræða sem maður fann fyrir og komandi frá Íslandi fannst manni þetta brenglaður hugsunarháttur en þetta er því miður svona á mörgum stöðum. Foreldrahlutverkið er allavega ekki ofarlega í umræðunni hjá körlum í sama bransa. 

Ég kveð Elínu Hansdóttur full orku og bjartsýni. Um þessar mundir er Elín að vinna að samsýningu í Berlín sem verður haldin núna í september (Stadt Land Dance, sýningarstjóri: Julia Wirxel), auk þess að hanna leikmynd fyrir sýninguna Síðustu Dagar Sælunnar í leikstjórn Unu Þorleifsdóttur, frumsýnt á litla sviðinu í Borgarleikhúsinu núna í október. Það er margt spennandi framundan hjá Elínu auk einkasýningar hjá Schering Stiftung í lok mars 2023. Fyrir mér enduróma verk Elínar og viðhorf hennar til listarinnar svo fallega aðrar samræður sem ég hef sjálf átt með mínum vinum sem sitja nú eða eru nýútskrifuð úr Listaháskólanum heima. Orð Elínar undirstrikuðu fyrir mér vægi þessara viðhorfa og ég er skilin eftir með þá tilfinningu að það séu breytingar til hins betra í vændum innan myndlistarsenunnar, bæði hér heima og víða.

Eyja Orradóttir

 

Línuleg óreiða í landslagi öræfanna – viðtal við Jakob Veigar Sigurðsson

Línuleg óreiða í landslagi öræfanna – viðtal við Jakob Veigar Sigurðsson

by | Föstudagur.07.2022 | Viðtöl

Jakob Veigar

Línuleg óreiða í landslagi öræfanna – viðtal við Jakob Veigar Sigurðsson

Það er annar grár sumardagur í Reykjavík þegar ég hjóla upp Hverfisgötuna til þess að hitta Jakob Veigar í Portfolio Gallerí. Verkin njóta sín sem litasprengjur er minna einna helst á óreiðukenndan jazz, sem skapar alla sína eigin hrynjanda og strúktúra. Lífrænan í verkunum er jafn stjórnlaus og náttúran, hrá enn í senn svo malerísk og endalaus. Jakob hefur náð langt í málverkinu eftir að hann var kallaður aftur til Vínar á örlagakenndan hátt og ögrar nú sjálfum sér í sífellu á meðan hann fæst við nýja skala og miðla. Það var lag Billy Joel – Vienna sem kallaði hann aftur út fyrir um sex árum, og hafa allar götur leitt hann aftur til málverksins síðan þá. Hann var nýkominn heim úr skiptinámi í Vín og hafði verið lofaður af sínum prófessor og hvattur til að koma aftur þangað. Undir stýri, við þunga þanka og vangaveltur um hvort hann ætti að halda aftur til Vínar kom lag sem svar við hans hugsunum í útvarpinu. “But you know that when the truth is told, that you can get what you want. Or you can just get old. You’re gonna kick off before you even get halfway through. Oooh, when will you realize, Vienna waits for you?”

Jakob Veigar er byggingatæknifræðingur að mennt og hóf nám í myndlist 2011 eftir að hafa snúið við blaðinu og yfirgefið byggingargeirann. Hann útskrifaðist frá Listaháskóla Íslands með BA gráðu árið 2016 og frá Academy of Fine Arts í Vínarborg sem „Herr Magister” árið 2019. Jakob starfar í Vínarborg þar sem hann er búsettur. Hans helsti miðill er málverkið þar sem gjörningurinn að koma málningu á striga hefur verið í hávegum hafður en einnig hefur hann verið að vinna við aðra miðla eins og video, textíl og hljóð.

Andrea: Hvernig var aðdragandinn að þessari sýningu hér í Portfolio Gallerí, Grettur, glettur og náttúrubarn?
Jakob: Ég var á þvælingi í eyðimörkinni í Íran þegar Sigþóra (Óðins) hefur samband við mig á Messenger og spyr hvort ég væri laus í sumar fyrir sýningu. Þau í Portfolio Gallerí höfðu áhuga, svo var náð saman um tíma. Ég hafði stuttan fyrirvara og var on the road. Þannig ég þurfti að plana þetta soldið á ferðinni. Þar sem ég er einnig að undirbúa aðra sýningu sem opnar snemma á næsta ári, sem er algjörlega byggð á þessum þvælingi mínum í Íran.

A: Ertu þá einnig að vinna skyssur að næstu sýningu í Íran?
J: Í Íran er ég að vinna aðrar skyssur já og prófa aðra miðla sem ég hef ekki notað áður. Ég er í samstarfi við fullt af fólki þar, sem eru að vinna hefðbundið handverk, vefa og annað. Þar er ég algjörlega að fara út úr mínum þægindahring, þannig það verður margt nýtt þar, þó það verði vissulega líka málverk. En öll þau verk eru gerð sérstaklega fyrir þá sýningu.

A: Hvernig urðu verkin til sem eru hér?
J: Flest af þeim eru mjög tengd náttúrunni, ég er alltaf að spegla sjálfan mig og maleríið í gegnum náttúruna. Ég kalla þetta oft landslagsportrett, af því að ég vinn með minningar úr landslagi. Allar þessar myndir eru meira og minna unnar úr íslensku landslagi, nema stóra myndin sem er eiginlega unnin beint frá Íran (Þetta var bara draumur, 2022). Ég horfi á sjálfa mig og þjóðfélagið í gegnum það hvernig ég upplifi náttúruna. Einhvernveginn er ég aldrei réttur sjálfur, svona persónulega, nema einhvers staðar í náttúrunni. Svo blandast þessi alkóhólíski hugur og mínar reynslur við þetta. Oft eru þetta stuttar sögur úr náttúrunni og þjóðfélaginu í rauninni líka. Þetta er mín sýn á sjálfan mig sem part af þjóðfélaginu.

Ég geri þetta í raun alls staðar þar sem ég er að þvælast. Ég var mikið á Indlandi í byrjun covid og svo aftur núna. Þær myndir sem ég vann á Indlandi urðu allt öðruvísi en samt sama pæling. Ég inni í einhverjum heim sem er mér algjörlega ókunnugur. Samt er ég alltaf staddur einhverneginn á þessum stað. Þessar myndir sem eru uppi hér eru ég og mín sýn, en ég nota minningar úr náttúrunni, staði, sögur. Ef ég er í Vín þá er Ísland alltaf mjög sterkt í mér, því lengra sem ég fer öskrar þessi partur af mér á mig. Ég hef ekki mikla þörf til að mála þegar ég er á Íslandi en þegar ég fer annað, fer landslagið að sækja á mig og ég finn aftur þörfina. Maður er alltaf að díla við það sem er að gerast í samtímanum og mín leið til þess er í gegnum þessar myndir, minn kaótíski hugur fer alltaf þangað til þess að tjá sjálfan sig. Það er svona mín hugmyndalega þróun.

Portfólíó galleríPortfólíó gallerí

A: Koma minningarnar þá til þín við gjörð málverksins eða hugsarðu þær fyrir fram?
J: Eiginlega bæði, ég byrja oft með sterka mynd en svo fer hún sinn veg. Hún fær alltaf að fara sína leið. Ef ég reyni að halda of mikið í upprunalegu myndina þá fer hún oft að verða hallærisleg. Performannsinn við það að mála er ótrúlega sterkur hjá mér í mínum myndum. Oft getur mynd leitt af sér aðra mynd. Ég held að sýningin sem verður í Listasafni Árnesinga hafi að miklu leiti orðið til út frá mér að performera og ég að búa til málverk sem allt í einu kallar á að ég þurfi að sækja í aðra miðla. Inntakið varð til í ferli málverksins, þar sem ég fékk hugmyndir er kölluðu á aðra miðla. Ég þurfti að sækja í þá til að tjá þessar upplifanir mínar og tengsl við Íran. Fyrst vegna þess að ég hafði tengsl þangað en komst ekki þangað, ég vildi vera þar vegna þess að kærastan mín þá, var þar. Þetta var skrítinn hugmyndaheimur sem varð til í covid, sem öðlaðist svo eigið líf og varð eitthvað annað.

Hugmyndirnar verða því mikið til í ferlinu, í þessum gjörningi sem málverkið er. Sem tekur mig svo í ólíkar áttir eftir því sem ég stíg lengra inn í það. Þetta er alltaf einhver spenna milli sterkra hugmynda og þess sem gerist í augnablikinu. Margar myndirnar mínar líta út fyrir að hafa orðið til mikið í momentinu en eru samt mikið unnar og skapaðar í raun úr baráttu hugmyndanna. Ég er alltaf að vinna. Ef ég er nálægt vinnustofunni minni þá vinn ég á hverjum degi, marga klukkutíma á dag. Þannig þetta er endalaust ferli þar sem hugmynd fæðir af sér hugmynd. Þetta er í rauninni líka alltaf gjörningur. Dagurinn í dag hefur alltaf áhrif, hvernig maður er stemmdur, hvað maður er að lesa í fréttum o.s.frv. Það kemur allt inn í stúdíóið, hvernig hausinn á manni er þann daginn ― er ég þunglyndur eða er ég glaður.

A: Þú útskrifast úr málarameistaranum í Vín rétt fyrir covid, hvernig var það tímabil fyrir þig sem listamann?
J: Ég var með allskonar plön á þeim tíma, en svo kom covid, sem var í raun alveg frábært því þá fékk ég alveg frið til þess að einblína á málverkið. Ég gat málað og málað, fullt af fólki birtist sem vildi kaupa myndlist. Þurfti ekki að hafa neinar fjárhagslegar áhyggjur, var bara að mála og hafði engar kvaðir um að sýna. Ég ætlaði að sýna á Indlandi en því var aflýst þannig ég rétt slapp til Austurríkis og var á fullu að mála bara. Var að vinna einhverjar tvær þrjár hugmyndir í sitthvora áttina og vann eiginlega bara 24/7. Þar var til þessi hugmynd um sýninguna um Íran og ég fékk sendan allskonar textíl þaðan sem var handunninn fyrir mig. Það stækkaði í sýninguna sem mun vera í Listasafni Árnesinga. Þá var öll þessi hugmyndavinna sem átti að tengjast öðrum sýningum, sem plön fyrir covid, orðin að engu. Þessar myndir sem eru hérna á þessari sýningu urðu í rauninni til í seinni hluta þess tímabils. Nema stóra myndin hún kemur úr Íranska verkefninu.

A: Núna ertu með vinnustofu í Vín er það ekki? Hvernig er lífið þitt þar?
J: Mitt athvarf er þar já, grunnbúðir 1 eru í þriðja hverfinu í Vín. Ég er ótrúlega heppinn með vinnustofu. Búinn að vera á sama stað síðan 2019 og er vonandi ekkert á leiðinni þaðan. Með risa rými á tveim hæðum. Sem er jafnvel með sýningarstöðu, ætla reyna að fara aðeins meira út í sýningar núna. Snorri Ásmunds ætlar til dæmis að sýna hjá mér í desember.

A: Hvernig varð stóra myndin til, Þetta var bara draumur, 2022?
J: Þessi mynd er byggð á hefðbundnum írönskum/persneskum arkítektur, þessi hús innihalda oft þá sérstæðu að þau hafa gat í loftinu þar sem þú sérð upp í himininn. Svo er svona þríhyrningamunstur sem er oft frekar abstrakt og skreytt, sem arkítektúrinn er unninn út úr. Ég er að vinna nokkrar myndir út frá þessu, mér fannst gaman að taka eina nýja mynd með inn á þessa sýningu þegar ég var að koma til Íslands. Hún passar samt líka inn á sama tíma, þar sem náttúran kemur alltaf inn. Þú sérð þríhyrningamunstrin í myndinni og þessa opnun ljóssins sem ég er að eiga við sem minningu frá þessu heimi. Þessi íslamska list sem er ótrúlega mögnuð og tengist abstrakt listinni. Af því að þeir máttu ekki hafa andlit, þannig þeir nota skrautskrift og allskonar heilaga geómetríu í skreytingar. Það er alveg geggjað finnst mér. Þetta er einn af þessum upphafspunktum abstraktlistarinnar, þó hún hafi ekki endilega verið hugsuð sem slíkt á þeim tíma. Það er hvergi tómur flötur í þessum húsum, þeim svipar mikið til málverkanna minna. Það er þetta fear of empty spaces sem einkennir allt og ég tengi við, þar sem þessi strúktúrar eru alls staðar. Ég eyddi mörgum dögum í að labba á milli svona húsa og taka myndir. Þetta er eina verkið af þessu myndum á sýningunni sem er hluti af því sem ég er að fást við akkúrat núna.

A: En geturu sagt mér frá verkinu Stundum fæ ég bara nóg, 2021?
J: Hún er gerð alveg á sama tíma og hinar eldri. Þú sérð ef þú skoðar betur að það eru alltaf andlit í myndunum, þessi svokölluðu landslagsportrett. Hérna er það mjög sterkt, maður sér tungu eða tittling. Ég var alveg brjálaður í hausnum á mér á þessum tíma og leið eins og ég myndi æla út úr mér tungunni. Svo áttaði ég mig á því eftir á að þetta er soldið eins og tittlingur, þetta er sjálfsportett þannig það er þetta alveg klárlega. Einhverskonar öskur út í heiminn. Þessar eldri myndir eru allar svolítið sama momentið. Hérna sérðu á í Skaftafelli, ég byrja yfirleitt mjög realískt með þessar myndir. Þetta  var vatn og grjót í ánni, svo mála ég í mörgum mörgum lögum þar sem margir hlutir brjótast út. Fyrstu lögin í verkunum eru frekar hefðbundin náttúruverk og svo hleðst mitt tilfinningalíf yfir á myndirnar. Mitt ég tekur yfir, ýmist er það góði drengurinn ég, eða alkóhólistinn ég, eða reiði ég, eða ánægði ég. Það er alltaf um það sem ég er að eiga við í samfélaginu á þeim tíma.

Svo er það þessi hérna mynd, Stúlka sem elskar bláber, 2021. Þessi mynd er mjög sterk minning úr Skaftafelli, þar sem þessi stúlka situr við á og borðar bláber. Ég byrjaði með mjög klassíska byrjun á henni, hún var frekar realísk – en ef ég leyfi ekki málverkinu að yfirtaka það þá verður eitthvað ekki rétt. Í ferlinu fær þessi gjörningur að yfirtaka myndina. Ég byrja í rólegri takti með hugmynd, jökulá og stórir steinar, gróðurinn og allt mjög sterkt í hausnum á mér, þessi stúlka sitjandi þar að borða bláber. Svo tekur þessi líkamlegi action gjörningur við og það er hann sem ræður. Hann segir við erum ekkert að fara þangað – við erum að fara hingað. Miðilinn verður að fá að vera hann sjálfur, maleríið skiptir mig mjög miklu máli.

Í mjög fotorealískum málverkum eru þau svo upptekin af sjálfum sér, þú gleymir alltaf myndinni og ferð að hugsa um tæknina. Fyrir mig verður það mjög leiðigjarnt. Það er svo oft sem þannig málarar gleyma sér í að vera show off, það er eins og leiðinlegt gítarsóló. Það getur verið vel spilað en bara svo innihaldslaust. Þetta er snúið, það eru alveg færir realískir málarar að gera góða hluti en svo líka alveg á hinn endann. Ég er frekar fastur í því sem mætti kalla painters painting, þrátt fyrir að þér líki ekki myndin sem slík þá er samt eitthvað áhugavert við maleríið og miðilinn.

Stundum fæ ég bara nógStundum fæ ég bara nóg, olía á striga, 155 x 120 cm, 2021

A: Geturu talað aðeins um tengingu þína við öræfin á Íslandi, minningar þínar af þeim birtast ætið áfram í verkum þínum:
J: Ég var þar í sveit með afa, hann hafði mjög sterka sýn á náttúruna og kenndi mér að horfa á hana, ekki bara sem einhverja risastóra sublime sýn, heldur líka að horfa niður. Það er alls staðar eitthvað sem er svo rosalega sterkt bara ef þú gefur því tíma. Ég sem málari sé sem svo að ef þú gefur því tíma að þá gefurðu því tilfinningar, það er mjög sterkt í málverkinu mínu. Það eru þessar sögur af öræfunum, ótrúlegt ströggl að lifa af í sveit, þetta var erfitt og þess vegna myndaðist fallegt samfélag þarna vegna þess að það varð að standa saman. Þetta hefur sterka tengingu inn í sálina á mér sama hvar ég er, ég leita alltaf þangað. Ég ætla að verða gamall í öræfunum, ég hef lofað mér því.

A: Hvernig sérð þú dauða málverksins og upprisu þess í dag?
J: Þetta er ótrúlega merkilegur miðill, hvernig hann nær alltaf að rísa aftur upp ferskur. En eins og hann er stór, því allir geta málað, er erfitt að gera eitthvað áhugavert. Það er svo langt frá því að gera eitthvað fínt og fallegt, þú getur lært að gera það. En að gera eitthvað áhugavert er annað. Fyrir mér er þetta þannig að mín persóna kemur fram í maleríinu. Í þessari enn einni upprisu málverksins er eitt, myndin – hvort þetta sé fallegt eða ljótt, sem allir hafa skoðun á. Svo er það þessi vídd sem er maleríið, persónan, þú skynjar listamanninn í því. Hérna er til að mynda Gunnar Örn (bak við okkur í herberginu sem viðtalið er tekið í), þú horfir á hann og finnur hann í því hvernig hann málar. Það er svo magnað að þessi miðill birtir það að þú finnir hann. Þú þekkir hann strax því að maleríið er hans, það er einstakt. Þetta er það sem er svo magnað við málverkið. Svo er það alltaf sagan á bak við verkin, konseptið. Sum verk geta verið leiðinleg að öllu leiti nema hafa ótrúlega spennandi konsept sem gera þau áhugaverð, eða á alveg hina hliðina líka. Þannig ef þetta harmónerar allt saman þá er komið eitthvað sem er spennandi.

Svo er alltaf þessi klassíska spurning um mörk málverksins. Hvað er málverk, og hvað ekki? Hvað er listaverk? Þú getur endalaust dílað við þá spurningu. Þetta er elsta form listarinnar. Það er alltaf hægt að nálgast það útfrá sjálfum sér og á ferskan hátt. Það mun alltaf gera málverkinu kleift að koma aftur og ögra sjálfu sér. Þó að auðvitað muni fullt af leiðinlegu efni koma til líka. Svo er annað, sem er tabúið – og það er peningaheimurinn. Það eru allir að fara að græða. Það er einhvernveiginn frekar sorglegt en líka ótrúlega áhugavert að fylgjast með því, hvernig eitthvað sem enginn vildi kaupa í gær er allt í einu milljóna virði í dag. Það hefur ekkert með myndlist að gera, heldur með samfélagið sem við lifum í. Það er áhugaverð pæling út frá listrænu sjónarmiði.

A: Hvernig er svo framhaldið, á sýningu þinni í Listasafni Árnesinga?
J: Þar tek ég málverkið og ögra minni aðkomu að því algjörlega. Konseptlega verður þetta heildstæð sýning þar sem ég byrja að vinna með hugmynd sem er stöðugt að breytast. Þetta byrjar út frá málverkinu sem þróast svo eitthvert annað sem verður mikil til í textíl – og aftur þá kemur þessi klassíska spurning um mörk málverksins. Er þetta málverk? Hvenær verður það að einhverju öðru? Hvenær verður textíll að teppi? Þannig ég er mjög spenntur fyrir þeirri sýningu, er búinn að vera vinna hana í ár og mun vinna hana rúmt ár í viðbót. Það er margt í vinnslu og heilt teymi á bak við hana, á þrem stöðum. Handverkskonur sem vefa á hefðbundinn hátt úr hör og ull mest. Þetta er í vinnslu og tekur sífellt breytingum þó það sé komin heildstæð mynd á þetta. Opnunin mun verða í byrjun September á næsta ári, 2023.

Andrea Ágústa Aðalsteinsdóttir

Vefsíða: www.jakobveigar.com
Sýning Jakobs Veigars  – Grettur, glettur og náttúrubarn stendur opin í Portfolio Gallerí til 06. ágúst, 2022.
Myndir af Jakobi og sýningarsal eru eftir Sigurgeir Sigurjónsson. Mynd af málverki er eftir listamanninn sjálfan.

England

England

by | Mánudagur.07.2022 | Umfjöllun, Viðtöl

England

Guðný Guðmundsdóttir myndlistarkona hélt nýverið einkasýninguna ´England´ í ofurfallegum sýningarskála hins rúmlega aldargamla Overbeck listafélags í Hansaborginni Lübeck í Þýskalandi. Stofnað var til Overbeck félagsins undir lok fyrstu heimstyrjaldar vegna frumkvæði menningarsinnaðra íbúa borgarinnar en þeir trúðu á mikilvægi lista sem tæki lærdóms og lýðræðisvakningar. Frá upphafi hefur félagið staðið fyrir sýningum á samtímalist lifandi listamanna. Listafélög eins og Overbeck standa á gömlum merg í Þýskalandi og eru einstakt fyrirbæri í Evrópu. Þau eru í raun 18. aldar svar þýska menningarheimsins við hinni frönsku salon hefð þar sem lokaðir hópar hittast og ræða listir. Þessir hópar listunnenda úr efri stéttum samfélagsins þróuðust svo í það sem í dag heitir kunstverein eða listafélag. Í Þýskalandi má finna 300 slík félög og eru þau oftar en ekki miðpunktur umræðu samfélags á hverjum stað um samtímalist og það er í þessum félögum sem um 150.000 íbúar Þýskalands taka beinan þátt í samtímalistinni með sýningarhaldi, listsköpun og umræðu. Það er ekki lítil hefð að stíga inn í.

Guðný er búin að vera að vinna að sýningunni í eitt og hálft ár með hléum. Hún átti að opna í júní 2021 en var frestað fram í apríl 2022 vegna covid. Loksins þegar hún gerðist þá kom í ljós ákaflega vel unnin sýning. Hún hefur enda fengið verðskuldaða athygli bæði á landsvísu í Þýskalandi með listgagnrýni í Die Dagezeitung (taz) dagblaðinu en einnig hefur sýningin vakið athygli fjölmiðla í Lübeck. ‘Þetta kom þannig til að Oliver Zybock hefur verið að fylgjast með mér í nokkur ár. Hann er forstöðumaður sýningarskálans og listrænn stjórnandi. Félagið er þekkt fyrir framsækna dagskrá og sérstaklega eftir að Oliver tók við,’ útskýrir Guðný.

‘Svokölluð Kunstverein eru til í mörgum borgum í Þýskalandi en þau eru misjöfn og Overbeck er álitið eitt af þeim þekktari. Það er gaman að vera boðið að sýna þarna því salurinn er svona draumasalur listamannsins. Það er gríðarlegt veggjapláss og hann er svona sérkennilega lagaður, svona U lagaður og maður finnur svo vel fyrir því að hann er sérstaklega byggður fyrir myndlist. Birtan kemur úr þakgluggum. Það var þegar Oliver kom á sýninguna sem ég hélt í Gallery Gudmundsdottir í Berlín árið 2020 sem hann tekur lokaákvörðun að bjóða mér sýningu. Hann vissi af mínum verkum eflaust vegna sýningarinnar í Poolhaus í Hamborg fyrir fimm árum. Það var sýning sem olli ákveðnum straumhvörfum í ferlinum. Þetta er svona bolti sem vindur upp á sig. Oliver gaf mér algert frelsi. Hann vinnur þannig að listamanninum er algerlega í sjálfsvald sett hvað hann sýnir og hvernig hann setur það upp. Honum er sýnt traust.’

Þegar Guðný er spurð um hvað sýningin fjallar um heldur hún áfram: ‘Þegar þarna var komið við sögu leituðu á hugann hugsanir um andagiftina og hvaðan hún kæmi. Hvort hægt væri að staðsetja kjarna andagiftarinnar á einhverjum stað. Og þá horfði ég yfir ferillinn sem spannar aldarfjórðung og tók eftir því að hvað eftir annað koma upp hugmyndir sem varða England. Það er einmitt titill sýningarinnar. Ég tók eftir því að síendurtekið er ég að fjalla í og með um einhvers konar ensk fyrirbæri hvort sem það er úr enskri menningu eða enskt landslag. Þó er varla hægt að segja að ég hafi nokkurn tíma komið til Englands fyrir utan tvær stuttar heimsóknir til London. London er nú varla England.

Ég veit ekki hvaðan þetta kemur. Ég hef eiginlega engan áhuga á Englandi. Þannig gerist það samt að ég fer að bregða upp mynd af þessum stað sem uppsprettu andagiftarinnar og ég bara ákveð að það væri gefið að England væri staðurinn þaðan sem andagiftin kæmi. Síðan fer sýningin að hverfast um að þetta svæði sé einhvers konar ríki og svo fer þetta að snúast um varnarstöðu ríkis og ásælni, átök um yfirráð og hættu sem gæti hugsanlega staðið að þessu svæði og það kemur til dæmis inn í myndbandið í sýningunni af flugunni – hún er tákn fyrir einhvers konar höfðingja og stærðarhlutföll um hver er óvinur hvers. Ég komst að því að stærstu óvinir flugna eru fuglarnir sem okkur finnst litlir og sætir.

Svona fer þetta svona koll af kolli. Við erum með litla flugu sem í sínum veruleika er ekkert lítil. Hún er bara eins og hún er. Svo erum við með fugla sem eru litlir líka en á hennar mælukvarða eru risastórir. Í raun og veru endar þetta í manngerðum orrustuflugvélum sem á ljósmynd líta út eins og leikföng. Verkið fjallar mikið um kristöllun. Byrjar í stóra og ferð í það minnsta og byrjar í því minnsta og ferð upp í það stóra. Þannig byggðist upp heimur bara eins og við upplifum heiminn í kringum okkur. Spurningar vakna eins og hver er vinur? Hver er óvinurinn? Af hverju stafar hætta? Hver er sterkari? Hver er veikari? Hvað er styrkur? Hvað er veikleiki? Þegar maður fer að tala um England sem þetta svæði þá er það auðvitað ekki til. Þetta er bara ímyndun.

England er í raun og veru staðgengill. Sýningin er í raun og veru uppkast að stað sem er ekki til.’

Hulda Rós Guðnadóttir

Ljósmyndir: Hulda Rós Guðnadóttir

Breaking Inconsistencies: An Interview With R.E.C. Arts Reykjavík

Breaking Inconsistencies: An Interview With R.E.C. Arts Reykjavík

by | Laugardagur.06.2022 | artzine in english, Viðtöl

Breaking Inconsistencies: An Interview With R.E.C. Arts Reykjavík

Everyone knows that Iceland is one of the best places in the world to be a woman, or to be queer, or even to be a creative. If you didn’t know, now you do: according to X, Y, and Z studies. So, goals accomplished, right? Well…no. When you begin to really look at, and challenge the acceptance of these rankings, cracks begin to form, and we are reminded once again that the romantic vision of a “utopia” remains in our imaginations.

For example, despite Reykjavík capturing the number 1 ranking for the most accepting city for LGBTQ+ identifying folks, laws and regulations protecting these very same people drops down to a ranking of number 11, a recent increase from its number 14 spot.

The harm in numbers like these first studies is that they create a false sense of competency, which prevents actionable steps toward continued progression. Social acceptance only goes so far, but its widespread presence is a testament that further legitimizes the need for legal backing.

The Nordic Gender-Equality Paradox introduces this idea within the realities of gender equality in the consistently top-ranking Nordic countries. Iceland included. It argues that even with immense welfare support, and progressive social attitudes, women continue to be left out of the highest positions of power. Gender norms likely play a role in this discrepancy, with studies showing men are socialized to be confident and ambitious, whereas women are socialized to be self-doubting and overly modest. And normative systems are so tied to the gender binary that anyone outside of these two gender identities is hardly ever considered, even in studies like these.

Applying the arguments of the Nordic Gender-Equality Paradox to the arts in Iceland reveals that the statistics are slowly improving, with more and more director positions in the arts being filled by women in Iceland. In 2010, three of the major public arts institutions in Iceland were directed by women. Those institutions were the National Theatre, the Reykjavík Arts Festival, and the Icelandic Dance Company. Today in 2022, only one institution, the National Theatre, is directed by a man. The Reykjavík
Art Museum, Reykjavík City Theatre, National Gallery, Reykjavík Arts Festival, Iceland Symphony Orchestra: (Chief Conductor and Artistic Director, and Managing Director), and the Iceland Dance Company are all led by a woman.

Despite this proportion having grown significantly during this time period, many of these women are the first female director appointed to lead their institutions. If not the first, they are only one out of a small handful. This is just the beginning of varied and accurate representation in the arts.

While the paradox is introduced through gender, this mentality is arguably continued amongst other dynamics here in Iceland, and issues of POC, individuals with disabilities, immigrants and refugees, and the aforementioned LGBTQ+ causes should be treated with a similar attitude that things could always be improved. As these shifts in art leadership have proven, structural change is attainable. The art scene can and should more accurately reflect Icelandic society by hiring more representative teams behind-the-scenes, realizing and funding projects by a diverse range of artists, holding these artworks in significant proportions within their collections, and ensuring that arts education is supportive and accessible for all.

The first step to breaking these inconsistencies is to acknowledge the problem in the first place. Every individual identifies with many different identities, whether it’s race and ethnicity, sexuality, gender, class, or even profession and hobbies and it is through this acknowledgment of diversity and intersectionality that allows you to stop viewing others as one-dimensional. This is exactly what Rebecca Hidalgo, Eva Björk, and Chaiwe Sól did when conceiving R.E.C. Arts Reykjavík, a collective of workshops that seeks to promote diversity in the arts, especially in their own field of performing arts. Don’t be mistaken, R.E.C. Arts Reykjavík often acknowledges the privileges of living and working in Iceland and gives credit where it’s due. But they noticed that these advantages often left out experiences similar to their own, and of their wide-ranging community in Reykjavík. In this interview with Amanda Poorvu, R.E.C Arts Reykjavík gives insight into the origins of the project, their mission, and where they are headed next.

R.E.C Arts Reykjavík is a creative team & collective founded in late 2021 by Rebecca Hidalgo, Eva Björk and Chaiwe Sól. Their mission is to bring diversity, visibility, and representation of marginalized groups living in Iceland to mainstream theatre, dance, music, and art scenes. They aim to build and provide a platform to uplift minority voices; host workshops for those 18+ who identify as being from a minority background; and encourage empathy and change through education, discussion, art, and storytelling. They are on facebook and instagram at @recartsrvk and you can email them at recartsrvk@gmail.com for consulting, collaborating and creating work, or sharing the work of artists from minority backgrounds living in Iceland.

This interview has been condensed and edited for clarity.

Amanda Poorvu: Hi Chaiwe, Eva, and Rebecca, Congratulations on the launch and success of R.E.C (pronounced: REC) Arts Reykjavík! Let’s start from the beginning? How did this project come about?

Rebecca Hidalgo: Well, we started writing a super political musical. We applied to direct it and make it at a high school here, and we got turned down. We also realized it was probably for the best because our musical was very political: about minorities, about diversity…and the school was very not diverse–

Eva Björk: It was one of the most privileged schools.

RH: –and they happen to have a lot of funding for the arts program. But we saw the importance of still doing it. We said, “okay there are minority artists in Iceland to do this, but there are so many that are not being built up, that do not have a platform, so we need to start from scratch.” Rather than writing the musical and hiring professionals to be in it, we want to hire both professionals and amateurs. We need to train these people; we need to find these people. How do we find these people?

Chaiwe Sól: Also, just the lack the diverse representation is what got to us. We found a mutual ground within ourselves living here in Iceland, and our experiences. And we were just like, “People need to hear us, people need to hear what we’re experiencing.”

EB: I also think the arts are missing everything that is not–how do you say it?

RH: Mainstream

EB: Yeah, mainstream. In my family, there are people with disabilities and they are kind of tossed aside. There is so much that we could do.

RH: That’s one of our main goals and missions because like I said, all three of us come from very different backgrounds, we all live in Iceland, two of us have lived in Iceland for a majority of their lives, and–

CS: One of us is adopted black Icelandic, working in education and theater.

RH: Queer foreign Latina.

EB: [I’m working] in a man’s world.

RH: All of the above.

EB: (points to herself and Chaiwe) single moms.

RH: –we are all very different people living in Iceland. That’s still rarely seen, at least in mainstream media. There are a lot of great works happening but those works are not being built up or funded as they should be.

CS: We were like, “What are we going to do about it?” so we got together and conducted this group. Instead of telling our stories, we wanted to have people tell their stories themselves. That led us to R.E.C Arts and the workshops.

Your mission statement states that you aim to bring “diversity, visibility, access and representation” to marginalized groups. In the workshops, we often talk about the importance of these terms. What do these words mean to you? And how do they differ from each other?

EB: I would say that diversity doesn’t come in one form, so if you are going to [seek diversity], you have to look into all minorities. There is not one persona in each minority group.

CS: All the art stuff in Iceland that is available, theater, dance classes, etc. cost money. And certain minorities don’t have access to that kind of money, which means they don’t have access to that. We wanted to be able to find a way to open up that portal for people.

RH: In terms of access, there are a few different ways that comes across. You have access purely in the physical, in the world of disabilities, access in having a sign language interpreter, and having wheelchair access, having seating for wheelchairs that are not behind a column or something like that. I do think Icelanders do a good job in that sense. Obviously, it could always be better.

There is access in nepotism. As Chaiwe was saying, there are not a lot of people of minority backgrounds out there with representation. They don’t have a family member in the industry but have always wanted to be on stage. But then they see that there are a lot of walls put up, so they feel like they don’t have access to the scene, and they get discouraged and don’t go into it. Which then feeds into the lack of representation. in terms of visibility, it’s pretty simple. Being seen. Having a minority on stage or on tv.

AP: But not only in the background.

RH: Exactly, not as a way to tick a box. That also comes with proper representation.

CS: The right representation has to be presented. Like how single moms in theater or movies are always portrayed as smoking, drinking, and completely falling apart. Why can’t we just represent single moms as someone who’s hardworking? She’s running a law firm and she’s doing her thing. That does exist It’s really sad when we have to fictionalize the minority to make it work for society. We are helping feed this society. As artists, we have to take responsibility for the stories that we’re telling because by telling that story, whether it’s to a little kid or to a grown-up, that person walks away thinking that is the truth. This is the truth that they stand by and the truth that they start to live by. If we don’t change that truth to make it match the actual truth, we have a problem.

EB: If you are a minority, and you want to go to a class–a dance class or whatever is going on–it’s also hard [to show up] if you are different. People don’t always respect what is different, which is so sad because we can learn so much from each other. We don’t learn when we are always the same.

RH: There has to be a balance of stories. There are deep ones, but that can’t be all we tell [in order] to have diverse representation.

CS: …the hairdresser, ghetto, Black girl; the single moms; the cliché characters…

RH: The cis, white, gay, best friend who is only interested in fashion, and doesn’t actually have a storyline other than saying sassy lines, and being the sidekick. Queer characters are way more deep than that. Also, picking the correct people to play these characters. It’s simply having an actual trans person play a trans character. Beyond that, the people behind-the-scenes matter with representation. That is the difference between visibility and representation. You can have a person of color on stage, but if they are the only person of color, and the director, choreographer, makeup team, producer, and everybody else is white, then it is whitewashed. I know from my experience, being one of the only minorities in a production, I did feel at one point like the annoying person. [Either] always calling things out or being like, “Ugh this is not my place, I don’t have the energy for that today.”

CS: The minority is tired of always speaking up, and what is happening is that the majority is just not aware of what’s really happening, and how it affects the other person. For us, that is where we can see our niche. We want to bring awareness.

While your workshops have individual themes, R.E.C. Arts Reykjavík is open to all definitions of minorities, including POC, LGBTQIA+, Disabled, Refugee and Immigrant folks, etc. because all of these identities are interconnected on an intersectional level. How does this shape the kinds of discussions you are having?

RH: I think it comes with openness.

CS: It’s quite beautiful to see the stories actually evolving. We have a storytelling game where you have a ball, and then you say a word, and somebody else says another word or shares something that connects to it. It’s amazing to see that we have created a space where people allow themselves to be so vulnerable and genuine and dig so deep. If one person sees [another] person doing that, it’s almost like a snowball

RH: A lot of it comes from the three of us being very open from the beginning. I think at the beginning of our online workshops, we were being very open about who we are, and where we come from. Then that allows people to come in. I think one of the most beautiful things we’ve seen during our storytelling exercises is people finding common ground with each other.

CS: We always said that we wanted to create a family. When people walk in, we want them to feel like, “I’m going to see these people, and they are my family. They are going to accept me for who I am. For these three hours, we are going to be having a good time.” Somehow, we have managed to create that for people.

Iceland has a small, tight-knit population and is often considered a progressive “utopia” in regard to many social justice issues, especially when it comes to gender and sexuality. Yet this has created a contradiction, called the Nordic Gender-Equality Paradox, which can lead to a lack of policy or legislation when it seems like there is no problem to begin with. You don’t challenge things when you think they are successful. How has this shown up in the arts here? What structures would you like to see put in place to strive toward equality?

RH: Our mission when we call out institutions is to do it in an educational way. Not saying, “Here’s why you’re bad.” but adding, “…and here’s how you can do better.”

EB: The best way to get respect is to respect others, so we do respect everyone. It’s human nature. We’re not saying anybody is mean, but once we have educated you and you still don’t want to turn the page, that’s when we can say, “Oh, okay, so you just don’t want change.”

CS: Everybody deserves a chance.

RH: I’ve heard people say, “I don’t think I’m qualified to come to these workshops, but can I?” and they happen to be a cis, white, woman or a cis, straight, woman. I’m like, “We don’t advertise it, but by being a woman, you are still considered a minority.” So, come and learn from others, and know your privilege, but also know that you can still complain. You have every right to complain. I think in Iceland, they’ve been taught that “People have it worse in other places.”

EB: I even think white, cis men who are queer, or people who have minority family members [can come]. Everybody that has this mindset is welcome, as long as you’re not in that mood thinking you’re better than others.

RH: I think being a minority is also more of a political and systematic thing. Being a cis, white, straight male, in our eyes is the ultimate privilege. Of course, you can be a minority in a certain situation but in society, you are never one. You can walk on the streets safely by the way that you look. If you dress differently, that’s a whole other thing but if you dress how society says is okay for a straight white male, you’re safe. A lot of privilege is about safety. How you look is the first thing people see.

EB: It also does matter when people are in different work fields. I’m a carpenter, [working] in a male field for 12 years and I very much feel like I have to work much, much harder to be allowed to hold a machine or something. It’s like when you walk into a wall over and over again. And then you either stop trying, or you try to create a new way. I would say this is a new way we are trying to create.

RH: We always talk about the big theaters and the big media institutions. They are slowly changing, and things are being pushed, but it’s like they don’t see a need or reason to change things that have worked for 50-whatever years. They’re ignoring the things that do need to be changed.

CS: They don’t want to put in the effort. There is an effort that goes into change

EB: It’s like, what if airplane engineers were like “Let’s just do it the old way.”

RH: I think an actual, productive way to change the structure in the arts and theater, in my opinion–we’ve discussed this as a group -is to have a quota. To have some sort of quota like, “We have to specifically hire artists of color, queer artists, artists of minority backgrounds” to create work for these institutions. Not just a one-off, you have to have a certain amount every season. And not just one director, but a team of diverse people.

There’s a theater company up in Akureyri and it’s doing the show Hair, which takes place in the US in the 1960s, and a lot of the show has to deal with racial relations between African Americans and white Americans. [One of the] roles that they cast is meant for a woman of color and is being played by a white woman. You know, we want the Icelandic theater community to see this is not okay.

There are enough people of color here to be cast in these roles. We’ve also heard in our workshops that as an actor, sometimes you feel like you don’t have the authority to speak up because it’s a job. So even though there is one actor of color in the show, whether or not he agrees with a white girl playing a role written for a black woman, it’s still not his responsibility to speak up. Doing a show about a character of color and writing their roles out, that’s called erasure. That’s also not okay. Out of a thousand musical theater shows you could do… I would rather see a less trained person of color play the role than a trained white actor pretending to be that character.

CS: That just boils down to doing the right representation. If it’s a black woman’s story it has to be a black person playing it, a trans person’s story has to be played by a trans person. It can’t just be a random actor.

What would you say to someone who does not agree with quotas?

EB: Excuse me, but the same truths have been told for how many years? Isn’t it just time for a shift? Nobody is taking anything away from anybody. People want to go to the theater, but there are not that many plays out there that a lot of different people want to go to. One very big thing is that we pay taxes here for the theater. There is enough space for everyone. People need to stop thinking, “If you’re going to take this spot, where am I going to sit?”

CS: I mean, the quota aspect is a little tricky because what is the right quota? It gets super complicated. But the idea of being open to some sort of quota starts this ideology. It doesn’t have to be so written and so structured.

EB: If you think about it, if you go to a tryout for a play, they are always looking for something. It’s already there. If you’re blonde it’s going to work, or you have dark hair it’s gonna work. So, this quota is not overstepping what was already there before. It’s just giving more variety.

CS: Versatility. If you’re telling a story about a girl in Iceland, have everyone come and try out. And maybe you’ll see something in that not-blonde-and-blue-eyed girl that’s part Sri Lankan, part Icelandic, and speaks perfect Icelandic. I mean there also has to be an opportunity for these people We have to move with the times, and you can’t just choose to exclude a whole population from your own population. It just doesn’t make sense, it’s not right. Aside from that, minorities are also a huge part of the people who are running our systems. So, they also deserve to have a platform for themselves. Just recently, they finally made a Polish play to call out to the Polish community, with Polish actors. I thought that was amazing. It’s like, Polish people have been living here–

RH: For how long?

CS: Exactly. That’s amazing, but it shouldn’t have to take 40 years for you to be able to see yourself on stage.

RH: It isn’t a long-term thing. It’s just a short-term solution with long-term goals. Then it will naturally happen. That’s the goal.

CS: Also, the quota allows for different people to come together and learn about each other. That accessibility is so important. It’s something we discuss with education where I say: a headmaster who doesn’t have a foreign friend is less likely to think about the minority kids in our school and the issues that they could be experiencing. The ability to be able to know about minorities and their struggles opens up your mind. And that’s what the quota would technically do.

EB: It takes effort when you have always tried to fit into the box, to step out. It takes a lot of courage. And I think the theater and the arts are beginning to open up to change. As soon as it is normalized in the media, it’s conditioned in people.

RH: Last year, an actress of color called the national theater out publicly on social media because they released a poster of all their house actors, and every single person in that photo was white. And from my knowledge, the majority of the people are also cis and straight. She was like “I’m not saying anything bad about these people, they are all my friends, but intuitionally, this needs to change.” Granted, for this season they did hire a few more actors of color, but it still felt like tokenism.

CS: And “backgroundism”

RH: It was like “Throw them in the background here. Oh, and let’s make sure we get them for the poster this year!” That’s how it felt to me.

EB: Not everybody owns up to their mistakes right away, but I always want to also look at the positive, that this is maybe the start of something. That it will roll the ball because we are now here to poke and poke and poke and poke. We have to reinforce this and keep going.

Discrimination in Iceland does not only appear as blatant aggression and exclusion but also in more subtle inequities or in a lack of opportunities. What are some of the examples of microaggressions in the art scene here that people might not be aware of? Do you have any personal experience with this that you can share?

RH: From my experience working on a show at the theater, there was an incident of an actor wanting to do blackface in their role, and not understanding why that was not okay. [They then] directly asked only the people of color in the cast why it was not okay. There were some other things having to do with hair and makeup, with racial and cultural appropriation that I became the ambassador on, apparently. But again, they took it into account and did want to educate people after they had made the mistake. I’m happy it became a teaching moment but if you have had a more diverse creative team, it wouldn’t have had to be there.

Another thing is from a review that came out about a show. Out of the whole cast, there were three minorities, one of which is actually a pretty well-known actor in Iceland. The review mentioned every single other person’s name on the cast and the creative team somewhere in the review. Every single person’s name and the character they played, or the role that they played, except for the three (including myself) minorities. It was weird. Nobody from the creative team or the theater saw this and was like, “You forgot ____.” As creatives, it is important for your records –even if it’s bad press, at least it’s there.

CS: Because you’re constantly fighting your battles…

RH: I was exhausted. I was like, “There are so many other things that are more important.”

CS: When to speak up? When not to speak up? When will this get me in trouble with my job? The tight-knit-ness [appears] as soon as you speak up. There are plenty of people who are like, “I want to come to your workshops but I’m scared because Iceland is so small.” There is also that insecurity because it’s a small population. If I were to give an example, I would say being spoken to in English when you walk into a store.

RH: Even after you speak in Icelandic, that’s the big one.

CS: No, no, having a whole conversation in Icelandic and they still continue to talk in English…

RH: We’ve been collaborating with the girls from Antirasictanir, and they’re young and super brave and amazing. They have similar experiences to Chaiwe, and it’s so crazy to see these young, Black girls in Iceland, who have lived here their whole lives and still are treated a certain way as if they are not part of the community.

CS: I mean there are a lot of little microaggressions we experience every day. [In theater] There is a lot of exploitation and tokenism, and taking away from people. Like, you want the story to be told but you are not giving homage and rights to people that have the story. Why are people doing this without consulting? Why is there a disconnect between taking from minorities and not feeling the need to fully give back?

RH: Appropriation is when you take from a culture and use it for your own benefit and you don’t either give back to the culture or acknowledge the culture and where it came from. You use it for profit or social media attention without actually acknowledging it. There are so many layers.

What kind of solutions to these, no matter how big or small, have you come up with in your workshops?

RH: The internet is there, it’s free and there are so many resources. It is not always a Black person or a queer person or a minority’s responsibility to do that labor and give you the information. Literally, google it. And one of the things that we’re done is that we have created a resource document of different articles, and of people on social media who do this for a living. They put out education for free and for profit.

CS: We started as R.E.C. arts and we were like, “Hmm, should we become an agency?” We can connect people to artists and dancers etc. and also make sure that when they do go to gigs, they get paid correctly and are represented correctly. That’s what we mean by giving back to the community you are taking from. It’s not enough just to take. They need to feel like they are getting help when they are putting their stories out there.

EB: We were also talking about how we to be that medium for helping out and educating the theater, so we’re going to offer that, too. So, institutions can always talk to us and nothing is a bad question.

RH: I think people are afraid to ask questions.

CS: People don’t want to feel stupid.

AP: Now there is a fear not only of getting called out for bad actions, but also for performativity if you try to fix them.

RH: I think there is a way of fixing something that isn’t necessarily performative activism. I think when you are honest and transparent about the mistakes that you’ve made, it’s even better. Because it’s education. You could put out a statement that says “We made a messed up. Things should have been done ____ way. We are going to take the time to do properly do that. And we are going to be open about it because we want people to learn.”

CS: It’s being able to vocalize yourself. Making people feel seen and heard is what matters.

EB: If you don’t feel that you are part of the community, how are you supposed to
feel like you have a purpose?

RH: That goes back to why representation matters.

R.E.C. Arts Reykjavík started during the pandemic over a series of zoom workshops that have recently moved to in-person. What else are you hoping to pursue in the future? Where do you see this community growing?

EB: The reason why we started our workshops on zoom is because of COVID-19. We always were planning on being live.

RH: The next thing that we are doing is that we have a whole-day takeover at Iðnó during the Reykjavík Arts Festival. We’re going to be hosting different educational panels, some workshops, and classes, and we’re going to be showcasing performances that are being built within our workshops. Also, some curated performances by other local artists of minority backgrounds to give them a platform. We basically wanted to show the higher-ups in the Icelandic art scene what they’re missing, and that they are people here that are talented and have amazing ideas, and have a voice and a story. So that’s our short-term thing.

EB: We are letting it grow. It is exciting to see. It is hard sometimes when you are creating something to not have a complete plan, but we have a structure and we want to be open to letting something new grow. We realized when we started this that there are so many minority groups out there trying to do their own, similar thing so this is kind of a platform for everyone to have a space to do something on one big day.

RH: The panels are going to be themed and the biggest thing about it, in terms of education, is going to be “Hey, you think this isn’t a problem? Let’s show you why it is a problem AND how you can fix it.”

A lot of people aren’t interesting in solving it, or they don’t know how to solve an issue so they just say “let’s leave it for another time” because there is that fear of not knowing how to fix it and doing something wrong.

CS: We say education and awareness, but our plan is more about giving people tools, to be able to address situations seriously. Giving people the power and the courage to stand up for something they would have never stood up for, so when you see something wrong you can be an active ally.

EB: Especially getting white people amongst white people to say something. Because people always think it’s not their problem, that it’s not affecting them. You can always do it in a polite way, and not be aggressive and make the other person feel stupid. It is 2022, we should try to talk a little bit more respectfully about everyone.

RH: All of the things we are talking about are also relevant in the United States, and here or there, but I think because Iceland is such a small country, it’s so frustrating to see. Because it is such a small country, things can happen very fast. It is supposed to be one of the most “progressive,” “equal” countries. The fact is that we’re seeing it from the inside, and we’re saying “It’s actually not, and here’s how we can fix it” and people are still insisting they want to keep it the same. That’s why we see it as a bigger problem than in some other countries.

CS: We’re not coming together. We need to come together whether we’re Black-Icelandic, Green-Icelandic, or Russian-Icelandic. We’re still Icelandic. This concept is important to me because I have a mixed son, and he is Icelandic. I don’t want him to ever experience somebody asking him “Where are you from?” I was adopted and have an Icelandic mom, I am an Icelander and my whole family is Icelandic, his father is Icelandic, and his grandparents…this is all he knows. I don’t need someone to judge him by his color and take being Icelandic away from him.

RH: I think one of the big reasons why people think there is no racism in Iceland, is because in the United States for example, there is a very clear, systematic history of racism. Whereas here, sure there are histories of racism but there is nothing as specific as the North Atlantic Slave Trade. But the mindset still penetrates within. Especially if you follow Antirasistarnir, they have been so blunt about the racist experiences in Iceland that they’ve had.

EB: We’ve also talked about more development because a lot of the people who come to our workshops have kids. We would like maybe later on–to be able to host workshops for kids of minorities. Because then they meet each other and don’t have that feeling of being different. We’re always finding new and more ways to make this a better environment for the people that haven’t been supported in that way.

CS: Creating this community is very, very important for us. It’s something that we all share very deeply and we’re trying to help and protect other people that could possibly be going through this. We know what was not done for us and we’re like “These are the things we wish would have happened and now we want to do this for the people.”

Every workshop ends with the question: Why does representation matter to you? What have been some of the most interesting or inspiring answers that you’ve received so far?

RH: We posted some of the answers on our Instagram, which you can read here, and here.

And to close, I’ll turn the question back to you. Why does representation matter to you?

EB: Because everybody needs to be seen. It’s all in that. Everybody needs to be recognized and have value in their life. I mean why are we here? It’s not like it’s easy.

RH: Specifically for me, if I hadn’t had the opportunity of seeing someone like myself on stage having their story represented, as an aspiring performer as a kid, I don’t think I would have been as motivated or excited to go into this industry.

Amanda Poorvu

Amanda Poorvu graduated in 2019 from Oberlin College with a BA in Studio Art and is part of the first graduating class of the MA in Curatorial Practices at Iceland University of the Arts. Her graduation project is a virtual exhibition titled Funny People and can be accessed at funnypeopleexhibition.com.

Chaiwe Sól is an activist, artist, and educator; but most importantly a woman of color and a mother. She was born in Zambia and adopted by an Icelandic mother. As an Icelandic person of color, she has experienced and dealt with a fair amount of racism, discrimination, and the difficulties of understanding what it means to “be Icelandic”. She developed a thick skin; cultivating survival methods in order to find her footing and voice in the system. Her struggles within society led her to pursue a career in education. She is currently completing a Master’s in Theatre Education at HÍ, with a focus on using theatre as a platform to teach Icelandic as a second or third language. Chaiwe is currently working at Kársneskólí teaching Icelandic as a second language. As a mother to a mixed-raced child, Chaiwe strives to create a better environment for her child. She aims to create footprints in the Icelandic community to make it easier for her son to be Icelandic.

Eva Björk is a woman of many trades and many lives who resists throughout her existence. She is a queer single mother of two young adults. She is an activist and educator; with a Masters’ in house & furniture carpentry and a degree in teaching. As a woman in a “man’s” work field, she faced a sexist and chauvinist environment every day as she worked her way up the ranks. Her force has been recognized by many, and during her time teaching, she was invited to speak at a Women in STEM conference. Her experiences, childhood, and upbringing have made her a strong advocate for societal awareness of mental health and disability. She is now studying Psychology and pursuing a career as a practicing psychologist; her main goal is to teach people respect, communication, empathy, and understanding.

Rebecca Hidalgo is a multidisciplinary artist from Brooklyn, New York. She graduated from NYU Tisch School of the Arts (Bachelor of Fine Arts in Drama) and is a professional actor, dancer, choreographer, musician/songwriter, and artistic collaborator. As a child of Dominican immigrants, and as a queer woman, Rebecca has fought with culture clashes and expectations while finding beauty in both chosen and biological families. Many of her original artistic works address these conflicts; exposing the deep-rooted sexism, racism, and classism within the Latin community. This has fueled her artistic mission: to bring groups of diverse people and stories to the stage and screen. In 2018 Rebecca moved to Iceland and has since been working in the professional theatre scene and arts education. She very much sees the space, potential, and absolute necessity to bring the Icelandic theatre and dance scene to a new level regarding representation.

photo credit: Kaja Sigvalda.

UA-76827897-1

Pin It on Pinterest